1. Παρουσιάστε μια ωραία -αλλά αληθινή- εικόνα
Πολλοί γονείς, στην προσπάθειά τους να κάνουν τα παιδιά να ανυπομονούν να πάνε στον παιδικό σταθμό, τον παρουσιάζουν σαν ένα λίγο-πολύ «τέλειο» μέρος, όπου θα έχει πολλούς και καλούς φίλους και θα μπορούν να παίζουν ξέγνοιαστα όσο θέλουν. Και μέχρι ένα βαθμό, αυτό ισχύει. Όμως, στην καθημερινότητά του στον παιδικό σταθμό, είναι αναπόφευκτο το παιδί να αντιμετωπίσει καταστάσεις που δεν θα του αρέσουν: ένα παιδάκι θα χαλάσει τον πύργο που έφτιαξε με τα τουβλάκια, η τραπεζοκόμος θα του σερβίρει φακές τις οποίες σιχαίνεται και η δασκάλα θα το βάλει «τιμωρία» επειδή μουτζούρωσε τη ζωγραφιά κάποιου άλλου. Προσπαθήστε να του δώσετε μια όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική εικόνα της κατάστασης που θα αντιμετωπίσει εκεί, ώστε να μην πέσει από τα σύννεφα στην πρώτη αναποδιά και αρνηθεί να πάει ξανά στο σχολείο. Τα ρούχα του να είναι άνετα, για να μπορεί με άνεση να πάει στην τουαλέτα, και το φαγητό απλό και εύκολο να φαγωθεί. Δεν χρειάζεται να το φορτώσετε με ακατάλληλες τροφικές αποζημιώσεις, όπως είναι οι σοκολάτες, για να εξιλεωθείτε από τις ενοχές σας.

2. Ξεκινήστε έγκαιρα την προετοιμασία
Τους προηγούμενους μήνες, μιλήστε για τον παιδικό σταθμό, επισκεφθείτε τον, περάστε από έξω και προετοιμάστε την ιδέα στο μυαλό του παιδιού. Φροντίστε να συνηθίσει τον καινούργιο εξοπλισμό, την τσάντα, το κουτάκι για το κολατσιό κλπ., παίζοντας το παιχνίδι του σχολείου στο σπίτι. Χτίστε το αίσθημα ασφάλειας του παιδιού λίγο-λίγο, αφήνοντάς το αρχικά για 10-15 λεπτά, και αυξήστε προοδευτικά το χρόνο που μένει στο σταθμό, ώστε μετά από μία εβδομάδα να μπορεί να μείνει όλη μέρα. Με τον τρόπο αυτό, θα προσαρμόζεται στην ιδέα ότι θα μένει εκτός σπιτιού για ένα μικρό χρονικό διάστημα καθημερινά, έχοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια ότι η μαμά του θα έρθει σύντομα να το πάρει. Τα περισσότερα παιδιά δεν χρειάζονται πάνω από 6-7 μέρες για να νιώσουν το απαραίτητο αίσθημα ασφάλειας και ανεξαρτησίας ώστε να παραμείνουν στο σχολείο για περισσότερες ώρες.

3. Πείτε ένα απλό «γεια»
Μερικές φορές είναι πιο δύσκολο για ένα γονιό να μη δακρύσει όταν αποχαιρετά το παιδί του στην πόρτα του σχολείο παρά για το ίδιο, όμως είναι εξαιρετικά σημαντικό να κρατήσετε την ψυχραιμία σας. Πάρτε το αγκαλιά, δώστε του ένα φιλί και πείτε του: «θα έρθω να σε πάρω στις 4.00». Αν θέλετε να ενισχύσετε το αίσθημα ασφάλειας του παιδιού, υιοθετήστε μια ρουτίνα αποχωρισμού που θα ξεκινά από το σπίτι. Και οπωσδήποτε πάρτε μαζί πρωινό – όχι μόνο για την απαραίτητη ενέργεια που θα χαρίσει αυτό το γεύμα σε όλους στο ξεκίνημα της μέρας, αλλά και για την αίσθηση του να μοιράζεστε μια καθημερινή εμπειρία. Προσοχή μη μεταφέρετε τη νευρικότητα και το άγχος σας στο παιδί. Αν είστε εργαζόμενη μητέρα, κανονίστε να είστε πιο χαλαρή εκείνη τη μέρα και να έχετε ρυθμίσει με την εργασία σας να σας επιτρέψουν να αργήσετε να πάτε στη δουλειά. Αυτό θα σας βοηθήσει να μην είστε υπερβολικά αγχωμένη.

4. Φύγετε χωρίς να κοιτάξετε πίσω
Αφού πείτε «αντίο», μη γυρίσετε για κανένα λόγο στη σχολική αίθουσα για μία ακόμα αγκαλιά ή για να βεβαιωθείτε ότι το παιδί είναι μια χαρά. Ακόμα κι αν έκλαιγε γοερά πριν από λίγα λεπτά, το πιθανότερο είναι να σταμάτησε αμέσως μόλις γυρίσατε την πλάτη σας για να φύγετε, και η επιστροφή σας θα του προσφέρει απλώς άλλον ένα γύρο από αγωνία και στρες, γιατί θα πρέπει να προσαρμοστεί στην απουσία σας για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα λεπτά. Αν δεν μπορείτε να αντισταθείτε στον πειρασμό, περιμένετε λίγη ώρα και μετά τηλεφωνήστε στο σχολείο για να σας πουν πώς τα πάει το παιδί.

5. Μην το σκάσετε στα κρυφά
Μην προσπαθήσετε να αποφύγετε την αναστάτωση του αποχωρισμού με το να το σκάσετε στα κρυφά όταν το παιδί δεν σας βλέπει. Όταν διαπιστώσει ότι έχετε φύγει -κι αυτό θα συμβεί σίγουρα, αργά ή γρήγορα-, θα νιώσει την ίδια θλίψη που θα ένιωθε αν σας είχε δει να απομακρύνεστε και, επιπλέον, θα αισθανθεί προδομένο από την προσπάθειά σας να του αποκρύψετε την αλήθεια. Ένας σύντομος, τρυφερός και σταθερός αποχαιρετισμός θα του δώσει τη δύναμη να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι εσείς θα φύγετε από κοντά του, αλλά και την ευκαιρία να αναπτύξει τη δεξιότητα να επεξεργάζεται τα συναισθήματά του.

6. Δείξτε εμπιστοσύνη στο προσωπικό
Είναι λογικό να πιστεύετε ότι κανείς δεν μπορεί να φροντίσει το παιδί σας καλύτερα από εσάς, όμως το προσωπικό των παιδικών σταθμών είναι εκπαιδευμένο για να κάνει αυτή τη δουλειά και τις περισσότερες φορές έχει μεγάλη εμπειρία. Δείχνοντάς τους εμπιστοσύνη, δίνετε το καλό παράδειγμα στο παιδί που βλέπει ότι η μαμά του νιώθει ασφάλεια όταν το αφήνει στο σταθμό, και συνεπώς μπορεί και αυτό να νιώσει το ίδιο. Είναι σημαντικό να σας δει να μιλάτε, να χαμογελάτε και να συμβουλεύεστε τους παιδαγωγούς, ώστε να καταλάβει ότι τους εμπιστεύεστε.

7. Φροντίστε να υπάρχει εναλλακτική λύση
Πιστεύατε ότι η προσαρμογή στον παιδικό σταθμό ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα και, μόλις αυτό λυνόταν, τότε η οικογενειακή ρουτίνα θα γινόταν πολύ πιο εύκολη. Κι αυτή η σκέψη σας αποδείχθηκε σωστή μέχρι που άρχισαν οι ιώσεις και οι παιδικές ασθένειες. Αν σας είναι δύσκολο να φεύγετε κάθε τόσο πιο γρήγορα από τη δουλειά σας για να πάτε να πάρετε το παιδί ή η απόσταση που σας χωρίζει τις ώρες του σχολείου είναι πολύ μεγάλη, θα σας φαινόταν πολύ χρήσιμη η παρουσία μιας γιαγιάς, θείας, μιας καλής (και συνήθως διαθέσιμης) φίλης ή μιας νταντάς, που μπορούν να απασχολήσουν και να φροντίσουν το παιδί όταν χρειαστεί.

8. Μείνετε σταθεροί στην απόφασή σας
Σε κανέναν δεν αρέσει να βλέπει το παιδί του να κλαίει και να παρακαλά για να μην πάει στον παιδικό, όμως από τη στιγμή που το αποφασίσατε είναι σημαντικό να παραμείνετε σταθεροί στην απόφασή σας. Αν κάθεται τρεις μέρες στο σπίτι για κάθε μία που πηγαίνει στο σταθμό, οι πιθανότητες να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα είναι ελάχιστες. Στην επιστροφή στο σπίτι προετοιμαστείτε για ένα πιο κουρασμένο νήπιο. Η συμπεριφορά τους μπορεί να είναι η χειρότερη, καθώς χρησιμοποιούν τη μαμά για να βγάλουν την ένταση της μέρας. Τα στεγνά κρεβάτια μπορεί να γίνουν βρεγμένα, αλλά αυτό διαρκεί μόνο λίγες μέρες. Σε γενικές γραμμές, ο παιδικός σταθμός φέρνει μια ωριμότητα και μια καλύτερη κατανόηση των εννοιών «μοιράζομαι», «συναναστρέφομαι» και «ζω ειρηνικά με τους γύρω μου».

 Η συνήθεια του δαγκώματος είναι για αρκετά παιδάκια ένας τρόπος να επιβάλλουν αυτό που θέλουν χρησιμοποιώντας τα δοντάκια τους αντί για την γλώσσα τους προβληματίζοντας έτσι τους γονείς για τον τρόπο αντιμετώπισής της. Γιατί όμως τα μικρά μας “προτιμούν” να δαγκώνουν παρά να μιλούν;

το δάγκωμα ως εργαλείο εξερεύνησης Το στόμα είναι το πρώτο εργαλείο εξερεύνησης και μάθησης για τα μωρά, αλλά και μια πρωτόγνωρη πηγή απόλαυσης. Με αυτό ανακαλύπτουν όχι μόνο την πηγή της τροφής τους (το στήθος της μητέρας), αλλά και τις γεύσεις και τον κόσμο γύρω τους (τα χέρια τους, τα ρουχαλάκια τους, τα παιχνίδια τους). Το δάγκωμα είναι μία ακόμα εκδήλωση της εξερευνητικής τάσης των μωρών.

το δάγκωμα όταν βγάζουν δόντια Η δυσφορία και ο πόνος από τα δόντια που βγαίνουν κάνουν πολλά μωρά να δαγκώνουν. Αν και η φυσιολογική αντίδραση είναι να ασκούν πίεση στα ούλα μασώντας κάποιο παιχνίδι, πολλά επιλέγουν το χέρι ή το πρόσωπο κάποιου για να ανακουφιστούν.

το κοινωνικό δάγκωμα Δεν είναι λίγες οι φορές που ένα μικρό παιδάκι, επειδή δεν έχει αναπτύξει τις κοινωνικές του ικανότητες, προσεγγίζει κάποιο άλλο για να παίξει “δαγκώνοντάς” το. Το παιδί δεν κατανοεί ότι προκαλεί πόνο στο άλλο, παρά αντιλαμβάνεται την πράξη αυτή ως εκδήλωση οικειότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πιο έντονα φαινόμενα δαγκώματος παρατηρούνται μεταξύ των 12-36 μηνών, πριν ακόμα το παιδί κατακτήσει πλήρως την λεκτική του επικοινωνία.

το δάγκωμα της απογοήτευσης Εάν ένας φίλος του παιδιού του πάρει το παιχνίδι ή ο γονιός δεν του δίνει σημασία, αυτό καταφεύγει στο να “δείξει τα δόντια του”. Με τον τρόπο αυτό το παιδί εκδηλώνει εκδίκηση ή εκφράζει την απογοήτευσή του.

το μιμητικό δάγκωμα Ένας από τους λόγους που επιλέγει το παιδί να δαγκώσει είναι και η μίμηση. Εάν δει ένα παιδί στο σχολείο να το κάνει είναι πολύ πιθανό μόλις επιστρέψει στο σπίτι να το επαναλάβει κι εκείνο.

το δάγκωμα ως προσέλκυση προσοχής Είναι γνωστό ότι τα μικρά πλασματάκια λατρεύουν να τραβάνε την προσοχή σας. Εάν λοιπόν ασχολείστε μαζί του μόνο για την «κακή» του συμπεριφορά, στην συγκεκριμένη περίπτωση για το ότι δαγκώνει, θα θεωρήσει ότι είναι ένας καλός τρόπος για να του δίνετε σημασία.

το δάγκωμα ως εκδήλωση τρυφερότητας Για τα μικρά παιδιά είναι πολύ δύσκολο να εκφράσουν λεκτικά τα συναισθήματά τους. Το δάγκωμα, λοιπόν, μπορεί καμιά φορά να αποτελεί τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο για να πουν «σε αγαπώ»! Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι πιο συχνά δαγκώνουν τα αγόρια, περί την ηλικία των 2 ετών ή τουλάχιστον μέχρι να καταφέρουν να μιλήσουν, καθώς αφενός είναι πιο δυναμικά αφετέρου έχουν πιο περιορισμένο γλωσσικό ρεπερτόριο.

Όταν τα παιδιά καταφεύγουν σε αυτή την κακή συνήθεια, μπορεί να είναι θυμωμένα ή να αποζητούν την προσοχή και γι’ αυτό κρίνεται απαραίτητο από τους γονείς να αποκλιμακώσουν τον θυμό και την ένταση που επικρατεί με ήρεμα λόγια και σε καμία περίπτωση να μην τα εντείνουν με επιθετικότητα. Μην δαγκώνετε και εσείς το παιδί για να του δείξετε πόσο πονάει, γιατί αφενός θα το τρομάξετε και αφετέρου θα διαιωνίσετε το πρόβλημα αυτών των επιθέσεων. Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αντιμετωπίσετε το δάγκωμα είναι να δείχνετε με πράξεις, στα παιδιά τι περιμένετε και τι όχι από αυτά. Έτσι, θα πρέπει να απομακρύνετε τα παιδιά όταν πάνε να δαγκώσουν, τραβώντας τα μαλακά από το χέρι, και να τους προσφέρετε ένα άλλο αντικείμενο, όπως έναν δακτύλιο ειδικό για δάγκωμα. Εξηγήστε τους με απλά λόγια γιατί η συμπεριφορά αυτή είναι λάθος [σσ. «με πονάς όταν με δαγκώνεις»] και με τον καιρό και την επανάληψη θα το σταματήσουν. Σε κάθε περίπτωση να θυμάστε ότι το να καταφεύγει ένα μικρό παιδί στο δάγκωμα 1-2 φορές τον μήνα είναι τάση φυσιολογική που με υπομονή και διαρκείς νουθεσίες θα υποχωρήσει. Αν όμως, παρά τις προσπάθειές σας, τα παιδιά επιμένουν στο δάγκωμα αρκετές φορές μέσα στην εβδομάδα, καλό είναι να επισκεφθείτε κάποιον ειδικό για να χειριστείτε το πρόβλημα κατάλληλα.

Το δάγκωμα στη νηπιακή ηλικία είναι μια πράξη την οποία πρέπει μεν να αποθαρρύνουν οι γονείς, διατηρώντας όμως χαμηλούς τόνους και χωρίς να αυξάνουν τον τόνο της φωνής τους ή να καταφεύγουν στο ξύλο όταν το παιδί δαγκώνει

Η οικογένεια ως βατήρας

Το σπίτι όπου έζησε το παιδάκι που ήμουν κάποτε, και τα πρόσωπα με τα οποία μοιράστηκα την οικογενειακή μου ζωή υπήρξαν ο βατήρας πάνω στον οποίο πάτησα για να εκτελέσω το άλμα προς την ενήλικη ζωή μου.

Η οικογένεια αποτελεί πάντοτε τον βατήρα, και κάποια στιγμή πρέπει να σταθούμε στην άκρη του και να πραγματοποιήσουμε το άλμα προς τον κόσμο και τη μετέπειτα ζωή.

Αν, καθώς πάω να πηδήξω από τον βατήρα, πιαστώ από κάπου και κρεμαστώ, θα μείνω εκεί να κρέμομαι και δεν θα πραγματοποιήσω το ταξίδι μου ποτέ.

Τι καλά που θα ήταν αν βρίσκαμε το θάρρος να πηδήξουμε από τον βατήρα μ’ έναν θεαματικό τρόπο! Αυτό μπορεί να γίνει αν ο βατήρας είναι υγιής. Αν η οικογενειακή σχέση είναι υγιής. Αν το ζευγάρι των γονιών είναι υποστηρικτικό.

Ο βατήρας αυτός πατάει πάνω σε τέσσερα βασικά στηρίγματα, τόσο σημαντικά, που αν δεν είναι στέρεα κανένα παιδάκι δεν μπορεί να περπατήσει πάνω του χωρίς να πέσει.

… η αγάπη Ένα παιδί που δεν ένιωσε ότι το αγάπησαν οι γονείς του, έχει μια θλιβερή ιστορία: θα του είναι πολύ δύσκολο να αγαπήσει τον εαυτό του. Η αγάπη για τον εαυτό μας μαθαίνεται μέσα από την αγάπη που δεχόμαστε από τους γονείς μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να διδαχτούμε και αλλιώς, λέω απλώς ότι αυτός είναι ο καλύτερος τόπος και τρόπος για να το μάθουμε. Και βέβαια, ένα παιδί που δεν αγαπήθηκε δεν μπορεί ούτε το ίδιο να αγαπήσει, κι αν έτσι έχει συμβεί στη ζωή του, τι μπορεί να κάνει αργότερα στις σχέσεις του με τους άλλους;

Ο βατήρας που δεν έχει αυτό το στήριγμα είναι επικίνδυνος. Είναι δύσκολο να βαδίσει κανείς πάνω του. Είναι ένας βατήρας χωρίς ισορροπία.

…η εκτίμηση Αν η οικογένεια δεν έχει ένα καλό απόθεμα αυτοεκτίμησης, αν οι γονείς θεωρούν ότι οι ίδιοι είναι ένα τίποτα, τότε και το παιδί θα αισθάνεται ένα τίποτα. Αν προέρχεται κανείς από ένα σπίτι όπου δεν τον εκτιμούν και δεν θεωρούν ότι αξίζει, δυσκολεύεται να πιστέψει ο ίδιος για τον εαυτό του ότι αξίζει. Τα σπίτια με ένα καλό επίπεδο αυτοεκτίμησης διαθέτουν κατάλληλους βατήρες.

Η Virginia Satir λέει: «Στις καλές οικογένειες, η χύτρα της αυτοεκτίμησης του σπιτιού είναι γεμάτη». Που σημαίνει: οι γονείς πιστεύουν ότι είναι αξιόλογοι άνθρωποι, πιστεύουν ότι τα παιδιά τους αξίζουν, ο μπαμπάς πιστεύει ότι η μαμά αξίζει, η μαμά πιστεύει ότι ο μπαμπάς αξίζει, ο μπαμπάς και η μαμά πιστεύουν ότι έχουν μια οικογένεια που αξίζει, και είναι κι οι δύο υπερήφανοι για την ομάδα που έχουν φτιάξει.

Όταν έρχεται σπίτι το παιδί και λέει: «Τι ωραία που είναι αυτή η οικογένεια!» τότε ξέρουμε πως ο βατήρας είναι γερός.
Όταν έρχεται το παιδί σπίτι και λέει: «Μπορώ να πάω να μείνω στο σπίτι της θείας Μαργαρίτας;»… τότε έχουμε πρόβλημα.
Όταν λέει ο πατέρας στο παιδί: «Γιατί τότε δεν πας να μείνεις με τη θεία σου τη Μαργαρίτα;» πάλι κάτι συμβαίνει.

 …οι κανόνες Στην οικογένεια πρέπει να υπάρχουν κανόνες, με τη μόνη προϋπόθεση ότι δεν θα είναι αυστηροί. Οι κανόνες πρέπει να είναι ευέλικτοι, ελαστικοί, αμφισβητήσιμοι, συζητήσιμοι και διαπραγματεύσιμοι. Πάντως, πρέπει να υπάρχουν. Ακριβώς όπως πιστεύω ότι οι κανόνες στην οικογένεια υπάρχουν για να μπορεί κανείς να τους παραβεί και είναι δική μας υποχρέωση να βάζουμε καινούργιους, πιστεύω και ότι η διαδικασία αυτή πρέπει να βασίζεται σε μια χρονική στιγμή που τα παιδιά έχουν μάθει να μεγαλώνουν και να ωριμάζουν σ’ ένα περιβάλλον με ασφάλεια και προστασία.

Αυτό είναι το περιβάλλον της οικογένειας. Οι κανόνες αποτελούν το πλαίσιο ασφάλειας και πρόβλεψης που είναι αναγκαίο για την ανάπτυξη μου. Ένα σπίτι χωρίς κανόνες δημιουργεί έναν βατήρα πάνω στον οποίο το παιδί δεν μπορεί να σταθεί για να κάνει το άλμα του στον κόσμο…

…η επικοινωνία Για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί το άλμα, είναι αναγκαίο να υπάρχει διαρκής και έντιμη επικοινωνία. Με κανένα άλλο θέμα δεν έχουν ασχοληθεί τόσο πολύ τα εγχειρίδια ψυχολογίας, όσο με αυτό της επικοινωνίας. Να διαβάζετε μαζί σαν ζευγάρι, να κουβεντιάζετε με τα παιδιά σας, να συζητάτε όλοι μεταξύ σας με την τηλεόραση κλειστή… Αυτός είναι ένας τρόπος για να ενισχυθεί η επικοινωνία, όχι όμως ο πιο σημαντικός.
Ουσιαστικό είναι αυτό που ξεκινάει με ερωτήσεις που κάνει κανείς με αληθινό ενδιαφέρον, μέσα από την καρδιά του: Πώς είσαι; Πώς τα πέρασες σήμερα; Θέλεις να κουβεντιάσουμε;
Και σ’ αυτό το στήριγμα —αποκλειστικά σ’ αυτό το στήριγμα— στηρίζεται η δυνατότητα επανόρθωσης των υπολοίπων.

αγάπη – εκτίμηση – κανόνες – επικοινωνία: πάνω σ’ αυτόν τον βατήρα στέκεται το παιδί νια να κάνει το άλμα του στη ζωή. Για να βαδίσει, καταρχάς, τον δρόμο της αυτοεξάρτησης και, στη συνέχεια, τον δρόμο της συνάντησης με τους άλλους.

→ Χόρχε Μπουκάι «Ο Δρόμος της Συνάντησης» Εκδόσεις OPERA
→ Βιρτζίνια Σατίρ «Πλάθοντας Ανθρώπους», Εκδόσεις Κέδρος

Η εργοθεραπεία έχει στόχο τη λειτουργικότητα ενός παιδιού στην καθημερινή ζωή του από το πρωινό ντύσιμο, τις σχολικές δεξιότητες έως τον βραδινό ύπνο. Σε πολλά παιδιά παρατηρείται ότι ενώ σε μερικούς τομείς δεν έχουν πρόβλημα, σε κάποιους άλλους όπως είναι οι κινητικές δεξιότητες δεν τα καταφέρνουν τόσο καλά.

Χρειάζεται Το Παιδί Μου Εργοθεραπεία;

Σκεφτείτε τα παρακάτω ερωτήματα:

• Μήπως το παιδί σας δυσκολεύεται να φτιάξει puzzle για την ηλικία του;
• Δυσκολεύεται να ντυθεί, να πλυθεί ή να φάει μόνο του;
• Δυσκολεύεται να τρέξει, να πηδήξει ή να κρατήσει ισορροπία;
• Δεν πιάνει σωστά το μολύβι ή το ψαλίδι;
• Φοβάται να παίξει σε ομαδικά παιχνίδια με μπάλα;
• Γράφει, ζωγραφίζει ή χρωματίζει άτσαλα;

Η εργοθεραπεία καλύπτει δύο βασικές περιοχές δυσκολιών, τις λεπτές κινητικές δραστηριότητες και τις αδρές κινητικές δραστηριότητες.

Οι λεπτές κινητικές δραστηριότητες αφορούν:

• λεπτούς χειρισμούς δάχτυλων και χεριών
• τη δύναμη των μυών, τη σταθερότητα και τη θέση των άκρων
• τις γραφοκινητικές δεξιότητες (λαβή, κράτημα μολυβιού)
• τον έλεγχο του καρπού και του βραχίονα
• τη λαβή και χρήση του ψαλιδιού

Οι αδρές κινητικές δραστηριότητες αφορούν:

• την ικανότητα να πιάνει και να παίζει με τη μπάλα
• την ισορροπία του σώματος
• τον κινητικό συντονισμό
• την ικανότητα συγκέντρωσης
• την αυτό – αντίληψη
• την ολοκλήρωση εργασιών
• την ακολουθία εντολών

Η εργοθεραπεία προσφέρει σε ένα παιδί την ικανότητα και την αυτοπεποίθηση να αντεπεξέλθει και να ανταποκριθεί με επιτυχία σε οποιαδήποτε δραστηριότητα. Πράγματα που για άλλα παιδιά γίνονται αυτόματα, για άλλα παιδιά χρειάζεται μια ειδική προετοιμασία.

Ο κος. Θυμός και η κα. Επιθετικότητα  είναι έντονα συναισθήματα τα οποία πραγματικά μπορούν να καταβάλουν τα παιδιά. Ακόμη και έμπειροι δάσκαλοι συχνά δυσκολεύονται να αντιδράσουν κατάλληλα, ιδιαίτερα σε κρίσιμες καταστάσεις, όταν είναι δύσκολο ακόμη και να κατορθώσει κανείς να τραβήξει την προσοχή ενός παιδιού.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να επιδιώξει κάποιος, σε μία τέτοια περίπτωση, είναι να προσπαθήσει να κατευνάσει την οργή και το θυμό ενός παιδιού και ύστερα να συζητήσει τα βαθύτερα αίτια του προβλήματος που το οδήγησε στο σημείο αυτό.

Για πολλά παιδιά είναι απελευθερωτικό να βιώνουν το γεγονός πως όλοι μας λίγο ή πολύ πότε-πότε θυμώνουμε και πως μία τέτοια αντίδραση είναι φυσιολογική και επιτρεπτή. Αυτό που πρέπει να καταλάβουν είναι πως κανείς οφείλει να βρει έναν αποδεκτό τρόπο να εκφράζει το θυμό του κάθε φορά, χωρίς να πληγώνει τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω του.

Ο στόχος των τεχνικών αυτών είναι να εκτονωθεί η επιθετικότητα και να εξασκηθεί το παιδί σε λογικές μεθόδους με τη βοήθεια των οποίων θα μπορεί να διαχειρίζεται τα έντονα και αρνητικά συναισθήματά του. Κάθε οικογένεια ή ομάδα πρέπει να έχει ένα Κουτί Θυμού μέσα στο οποίο θα υπάρχουν ένα μαξιλάρι, μία εφημερίδα, πλαστελίνη ή μια πετσέτα.

Χαλαρωτικό Διάλειμμα Τα παιδιά που βρίσκονται εκτός εαυτού εξαιτίας του θυμού τους είναι εξαιρετικά βοηθητικό να τα μεταφέρετε σε ένα άλλο δωμάτιο για δύο ή τρία λεπτά, όπου δεν έχουν τη δυνατότητα να κάνουν κακό στον εαυτό τους ή σε όσους βρίσκονται γύρω τους. Μείνετε μαζί με το παιδί και, αν είναι εφικτό, αγκαλιάστε το και με πολύ ήρεμη φωνή προσπαθήστε να του εξηγήσετε πως καταλαβαίνετε την οργή του και πως σίγουρα θα μπορέσετε να βρείτε μία λύση. Η αντίδρασή σας αυτή είναι πιθανό να λειτουργήσει ως γέφυρα για μία άλλη άσκηση θυμού ή ως μέσο για να επιστρέψετε στην οικογένεια ή στην υπόλοιπη ομάδα.

το Μαξιλάρι Θυμού είναι ένα αντικείμενο πολύ χρήσιμο πάνω στο οποίο ένα παιδί μπορεί να διοχετεύσει το θυμό του. Μπορεί να το χτυπήσει, να το ζουλήξει, να το βρίσει ή να τον φωνάξει, να το πετάξει στον τοίχο ή να χοροπηδήσει πάνω του μέχρι που να νιώσει καλύτερα. Μετά από αυτό μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να κουλουριαστεί πάνω του και να χαλαρώσει.

Μπάλα Θυμού Μία εφημερίδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ραβδί που εκτοξεύει φως. Μπορεί, επίσης, κανείς να τη σκίσει, να την κομματιάσει, να την τσαλακώσει κάνοντας θόρυβο, να την πατήσει ή να την κάνει κουβάρι, μέχρι που να σχηματιστεί μία μικρή μπάλα, μία «μπάλα θυμού» που κανείς μπορεί να την πετάξει όπου θέλει χωρίς να προκαλέσει καμία ζημιά, έστω κι αν κατά λάθος χτυπήσει κάποιον στο πρόσωπο. Στα πλαίσια μίας ομάδας η δραστηριότητα αυτή μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε πόλεμο με μπάλες από εφημερίδες, κάτι το οποίο, με τη σειρά του, είναι πιθανό να εξελιχθεί σε παιχνίδι με κανόνες, αφού πρώτα τα παιδιά εξασκηθούν σε ένα συγκεκριμένο στόχο: κάποιο συγκεκριμένο σημείο του τοίχου ή ένα κουτί από παιχνίδι στο πάτωμα ή κάποιο ελαφρύ αντικείμενο που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι. Μέχρι η δραστηριότητα αυτή να λάβει τέλος, η οργή των παιδιών έχει συνήθως ξεθυμάνει.

Το Άγριο Λιοντάρι Τα παιχνίδια ρόλων ταιριάζουν πάρα πολύ σε παιδιά μικρότερης ηλικίας. Το παιδί υποδύεται ένα θυμωμένο άγριο λιοντάρι. Το λιοντάρι μπορεί να τρέξει γύρω-γύρω και από τοίχο σε τοίχο, να πηδήξει πάνω στον καναπέ, να συρθεί και φυσικά, να βρυχηθεί, να μουγκρίσει, να δείξει τα γαμψά του νύχια και τα κοφτερά του δόντια. Ο μόνος όρος του παιχνιδιού αυτού είναι κανείς από όσους βρίσκονται γύρω του να μην υποστεί την επιθετικότητα του λιονταριού.

Ο Οργισμένος Πύραυλος Η άσκηση αυτή μπορεί να γίνει είτε με ένα παιδί είτε με ομάδα. Σε μία έντονη κατάσταση θυμού και οργής, ο γονιός/κηδεμόνας ή ο δάσκαλος ζητά από τα παιδιά να χτυπήσουν τους μηρούς τους, όλο και πιο δυνατά κάθε φορά, και την ίδια στιγμή να χτυπούν τα πόδια τους στο πάτωμα με όση περισσότερη δύναμη μπορούν. Με τον τρόπο αυτό ο πύραυλος ετοιμάζεται για να απογειωθεί. Όταν πια είναι έτοιμος να απογειωθεί, τα παιδιά σηκώνουν τα χέρια τους όσο πιο ψηλά μπορούν, και με δυνατή φωνή στέλνουν τον πύραυλο στο διάστημα. Τις περισσότερες φορές ο θυμός και η οργή τους απογειώνονται μαζί με τον πύραυλό τους.

Η Κουβέρτα που τα Αφήνει Όλα Έξω μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο ώστε μία οικογένεια ή μία ομάδα να απελευθερώσει την ένταση που πιθανόν την έχει καταβάλει. Όλοι εκτός από το άτομο εκείνο που ηγείται της ομάδας ή τον κηδεμόνα (ή τον εκπαιδευτικό), κάθονται στο πάτωμα σχηματίζοντας κύκλο με τα πόδια τους απλωμένα μπροστά. Χρησιμοποιώντας μία κουβέρτα (σεντόνι, τραπεζομάντιλο ή παλιά κουρτίνα) τα παιδιά καλύπτουν τα πόδια τους, ενώ την ίδια στιγμή κρατούν, καθένα από το σημείο στο οποίο βρίσκεται, την κουβέρτα σφιχτά με τα χέρια του. Ο κηδεμόνας (ή ο εκπαιδευτικός) δίνει το σήμα και όλα τα παιδιά κρύβουν το κεφάλι τους κάτω από την κουβέρτα. Αμέσως μετά δίνει δεύτερο σήμα και όλα τα παιδιά είναι ελεύθερα να «εκφραστούν» κάτω από την κουβέρτα με φωνές, κραυγές, βρισιές ή οποιαδήποτε επιφωνήματα και φράσεις! Αυτό μπορεί να επαναληφθεί αρκετές φορές, ενώ μπορεί να συμμετέχει ακόμη και αυτός που ηγείται της ομάδας ή ο κηδεμόνας (ή ο εκπαιδευτικός). Όλα όσα λέγονται κάτω από την κουβέρτα παραμένουν μυστικά.

Σε μια κοινωνία που όλο και περισσότερο αναδεικνύει τον ατομισμό του ανθρώπου ως το ζητούμενο στη ζωή, εσείς θα πρέπει να κάνετε σαφές στο παιδί ότι το ομαδικό πνεύμα είναι αρετή. Δείτε κάποιους ενδεικτικούς τρόπους για να το καταφέρετε:

• Να ζητάτε τη βοήθεια του παιδιού σε κάποιες απλές δουλειές του σπιτιού Δεν είναι τόσο ότι θα έχετε επί της ουσίας βοήθεια, όσο ότι θα αρχίσει το παιδί να μπαίνει στη νοοτροπία της συνεργασίας και να καλλιεργεί το ομαδικό πνεύμα.

• Όταν αγοράζετε παιχνίδια για το μικρό σας, φροντίστε να καλλιεργούν πνεύμα συνεργασίας από το να πάρετε κάποια που το κρατούν απλά μόνο του απασχολημένο. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα puzzle και τα επιτραπέζια.

• Ενθαρρύνετε την κοινωνικοποίησή του Όσο πιο εξωστρεφές και κοινωνικό γίνει το παιδί, τόσο πιο εύκολα θα μάθει να συνεργάζεται με τους φίλους του και θα νιώθει άνετα να προσφέρει ως μέλος ενός ευρύτερου συνόλου.

• Βρείτε τρόπους, ακόμα και στα πιο απλά πράγματα, να καταλάβει πόσο σημαντικό είναι να μπορεί να μοιράζεται πράγματα με άλλους ανθρώπους και όχι να τα θέλει όλα δικά του, ακόμα κι αν δεν του χρειάζονται.

Συνήθως οι γονείς στην προσπάθειά τους να βλέπουν το παιδί τους ευτυχισμένο του προσφέρουν όσο το δυνατό πιο πολλά πράγματα μπορούν. Άλλες φορές πάλι το κάνουν από τύψεις ενδεχομένως επειδή δουλεύουν πολύ και δε μπορούν να του προσφέρουν χρόνο από την καθημερινότητα με αποτέλεσμα να του «χρυσώνουν το χάπι» με σοκολάτες, παιχνίδια και ποικίλα, υλικής φύσεως, αγαθά. Το παιδί με αυτό τον τρόπο είναι ευτυχισμένο.. προσωρινά..

Παιδί και παιχνίδι

Το παιδί πάνω απ’ όλα χρειάζεται τους γονείς του. Τους χρειάζεται για να παίρνει απεριόριστη αγάπη και χρόνο.  Χρόνο για παιχνίδι μαζί τους. Το παιχνίδι για το παιδί είναι το μέσο έκφρασης των συναισθημάτων και των ανέκφραστων, λεκτικά, σκέψεών του. Αφιερώνοντας χρόνο για παιχνίδια μαζί του μας δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουμε πολύ καλύτερα το παιδί μας και να αντιληφθούμε πότε είναι λυπημένο ή αν το απασχολεί κάποιο πρόβλημα. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι το παιχνίδι προσφέρει χαρά στο παιδί, κυρίως όταν ο χρόνος που του αφιερώνουμε καθημερινά μας κάνει και εμάς χαρούμενους. Τα παιδάκια νοιώθουν όταν ο γονιός είναι πράγματι «εκεί» και αυτό είναι που τους προσφέρει μεγάλη ικανοποίηση. Συνάμα, μέσα από την δημιουργική ενασχόληση με το παιδί, ενισχύετε η αυτοπεποίθησή του.

Παιδί και Δυσκολίες

Οι γονείς, από αγάπη, συνήθως προσπαθούμε να προσφέρουμε ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από προβλήματα και δυσκολίες. Μόλις αντιληφθούμε ότι τα παιδί αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα αμέσως προσπαθούμε να το λύσουμε για να μην «δυσκολευτεί». Θεωρούμε ότι αυτή η αντιμετώπιση είναι που θα το κάνει ευτυχισμένο. Η αλήθεια είναι ότι προσωρινά θα το κάνει ευτυχισμένο αλλά για τη μετέπειτα ζωή του, τι μηνύματα θα λάβει…
Μήπως ότι στη ζωή δεν υπάρχουν προβλήματα κι αν αυτά εμφανιστούν θα τα λύσει η μαμά;
Μήπως θα αντιληφθεί ότι το ίδιο είναι ανίκανο να λύσει το όποιο πρόβλημα εμφανιστεί;

Την επόμενη φορά που θα θελήσουμε να προσφέρουμε έτοιμη λύση στο παιδί προτιμότερο είναι να το ξανασκεφτούμε. Για παράδειγμα: όταν των 3 ετών παιδάκι μας προσπαθεί να μάθει ποδήλατο και δούμε ότι δυσκολεύετε εμείς αμέσως, δίχως να του δώσουμε δεύτερη ευκαιρία στη προσπάθεια, πάμε  και το κάνουμε βόλτα για να μην απογοητευτεί. Καλλίτερη αντιμετώπιση ωστόσο θα ήταν να το βοηθήσουμε ώστε να παλέψει με το πρόβλημα και να το οδηγήσουμε έτσι ώστε να βρει τη λύση. Ο μεγάλος φόβος του γονιού είναι να μην στεναχωρηθεί το παιδί. Η στεναχώρια όμως για κάτι που δεν κατάφερε είναι θεμιτή, ως ένα βαθμό, γιατί αυτή ακριβώς είναι που θα το οδηγήσει βαθμιαία ώστε να προσπαθήσει να βρει λύση και τελικά να τα καταφέρει. Έπειτα άλλωστε είναι που θα έρθει και απόλυτη ευτυχία για τα πράγματα που το ίδιο πάλεψε και εν τέλει κατάφερε να διεκπεραιώσει.

Παιδί και Συναισθήματα

Στη ζωή του ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με όλα τα συναισθήματα. Την αγάπη, τη χαρά, τη στεναχώρια καθώς και τη λύπη,  συναισθήματα που αναπόφευκτα θα τα αντιμετωπίσει και το παιδί μας. Το παιδάκι δεν είναι κακό να αντιμετωπίσει μια λύπη αρκεί να ξέρουμε πως θα το χειριστούμε. Για παράδειγμα έρχεται το παιδί από το σχολείο και είναι στεναχωρημένο γιατί ένα άλλο παιδάκι το κορόιδεψε. Αίφνης προσπαθούμε να του μειώσουμε τη λύπη με λόγια παρήγορα όχι όμως να την καταπνίξουμε. Αν προσπαθήσουμε να πείσουμε το παιδί ότι δεν πρέπει να στεναχωριόμαστε εκείνο θα καταλάβει ότι είναι κακό να νοιώθουμε λύπη για κάποιο πρόσωπο ή κατάσταση. Αυτή η οπτική είναι εσφαλμένη διότι όπως είπαμε και η λύπη είναι μέσα στη ζωή και θα πρέπει να χτίσει εκείνες τις βάσεις ούτως ώστε να μπορεί να το αντιμετωπίσει και στην ενήλικη ζωή του πια. Το παιδί καλό είναι να μάθει ότι τη λύπη την αντιμετωπίζουμε με συζήτηση, με έκφραση των συναισθημάτων και ότι πρέπει στο τέλος να την αφήνει πίσω του έχοντας λάβει κάποιο μάθημα από αυτήν.

 Παιδί και Οικογένεια

Πολύ σημαντικό για την εξέλιξη του παιδιού σε ευτυχισμένο ή όχι είναι η σχέση του ζευγαριού. Αν ένα παιδί μεγαλώνει μέσα σε καβγάδες είναι αναμενόμενο να μην είναι ευτυχισμένο ούτε στη παιδική ηλικία αλλά ούτε κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής. Ένα τέτοιο οικογενειακό περιβάλλον δημιουργεί ένα παιδί με συναισθηματικά προβλήματα που δε θα το βοηθήσουν πουθενά. Η αγάπη, η ισορροπία, η ηρεμία μέσα στην οικογένεια είναι που θα οδηγήσουν το μικρό παιδί ώστε νοιώθει ασφάλεια και σιγουριά και κατ’ επέκταση ευτυχία. Σίγουρα δεν υπάρχει ζευγάρι που να μην διαφωνεί ή να μην καβγαδίζει. Αν όμως αυτό τύχει να γίνει ενώπιον του παιδιού μπορεί να γίνει με ήρεμο τρόπο και να βρεθεί εκείνη τη στιγμή λύση ώστε να αντιληφθεί το παιδί ότι οποιοδήποτε πρόβλημα κι αν υπάρχει με ηρεμία, συζήτηση και αλληλοκατανόηση θα λυθούν όλα.

Τα παιδιά μας έχουν δικαίωμα στην ευτυχία και είναι δική μας υποχρέωση να τους τη προσφέρουμε απλόχερα. Βάλτε τις βάσεις για να γίνει ευτυχισμένο το παιδί όχι μόνο στη διάρκεια της παιδικής ηλικία αλλά και ως ενήλικας. Μην μένετε στην προσωρινή ευτυχία προχωρήστε και λίγο πιο κάτω. Ψάξτε για τα σημάδια που σας στέλνουν τα παιδιά. Και τα παιχνίδια προσφέρουν ευτυχία αλλά μεγαλύτερη ευτυχία παίρνουν τα παιδιά μας από μας, τους γονείς τους.

 Τα περισσότερα παιδάκια προσχολικής ηλικίας δυσκολεύονται να προφέρουν κάποιους φθόγγους κι’ αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Στις περισσότερες περιπτώσεις όσο το παιδί μεγαλώνει τόσο πιο καθαρά αρθρώνει τις λέξεις.  Η προσχολική ηλικία είναι μία κρίσιμη περίοδος στην εξέλιξη του λόγου επειδή διάφοροι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν «σύγχυση» στο παιδί, όπως λ.χ. ο λόγος του να επιβραδυνθεί  επειδή επηρεάζεται από το μικρότερο αδερφάκι ή επειδή μιμείται κάποιο παιδάκι που δεν μιλάει καθαρά στο σταθμό. Σε γενικές γραμμές, μέχρι και την ηλικία των 4 δεν υπάρχει λόγος οι γονείς να απευθυνθούν σε ειδικό εάν δεν συντρέχει σοβαρή καθυστέρηση ή πρόβλημα στην ομιλία του παιδιού.

Φτάνοντας όμως στα 5, αν το παιδάκι επιμένει να έχει κάποιο πρόβλημα στο λόγο ή αν δεν έχει σημειωθεί καμία βελτίωση στην ομιλία του, τότε είναι καιρός να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό. Η πρώιμη αναγνώριση και αποκατάσταση διαταραχών ακοής, λόγου και ομιλίας μπορεί να προλάβει προβλήματα στη συμπεριφορά, τη μάθηση και την κοινωνικοποίηση του παιδιού.

Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα προβλήματα;
Ψεύδισμα Το απλό ψεύδισμα προκύπτει στο λόγο επειδή η γλώσσα του παιδιού μπαίνει ανάμεσα στα δόντια. Είναι ένα φυσιολογικό στάδιο που περνάνε όλα σχεδόν τα παιδιά και ξεπερνιέται με το χρόνο δίχως να είναι εύκολο να προσδιορίσουμε ακριβώς το πότε. Σε γενικές γραμμές πάντως, αργεί να φύγει. Συνήθως γύρω στα 6 τα περισσότερα παιδάκια καταφέρνουν να προφέρουν το «σ» καθαρά. Ένας άλλος τύπος ψευδίσματος, ο πλάγιος σιγματισμός, προκύπτει όταν η γλώσσα τοποθετείται στο πλάι, οπότε ο αέρας φεύγει από την άλλη πλευρά με αποτέλεσμα το σίγμα να ακούγεται κάτι ανάμεσα σε «σ» και «θ». Διορθώνεται με την παρέμβαση του ειδικού, ο οποίος με ασκήσεις και παιχνίδια μαθαίνει στο παιδάκι να τοποθετεί σωστά τη γλώσσα όταν μιλά.

Τραύλισμα Είναι είτε η επανάληψη συλλαβής («νε-νε-νερό»), είτε η διαταραχή της ροής της ομιλίας στο ξεκίνημα («θε-θέλω να πιω νερό»). Τέτοιου είδους μπλοκαρίσματα στο λόγο, αν δεν υπάρχει παθολογική αιτία, μπορεί να προκύψουν σε παιδιά που μιλούν γρήγορα, έχουν στρες ή πιέζονται από αυξημένες προσδοκίες.

Αδυναμία να προφέρει ορισμένους φθόγγους Μερικά παιδιά μεταξύ 4 και 5 δεν μπορούν να προφέρουν ορισμένα γράμματα, άλλοτε τα προφέρουν κι άλλοτε όχι ή έχουν περίεργη προφορά. Άλλα πάλι δεν μπορούν να προφέρουν δύο σύμφωνα μαζί όπως π.χ. στις λέξεις «τραπέζι», «σχολείο», «απλώνω».

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;
Για να προλάβετε τα προβλήματα ή να βοηθήσετε το παιδί να τα ξεπεράσει μόλις εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια τους:

▪ Καθιερώστε τη συνήθεια να μιλάτε στο παιδί αργά και καθαρά με τρόπο φυσικό.
▪ Μιλάτε συνεχώς στο παιδί, εκφράζοντας με λέξεις αυτά που βλέπει ή κάνει.
▪ Αντισταθείτε στον πειρασμό να εκλάβετε την ιδιαιτερότητα στην ομιλία -π.χ. ψεύδισμα- ως κάτι το χαριτωμένο. Μην επαναλαμβάνετε τις λέξεις που λέει το παιδί λανθασμένα.
▪ Βρείτε το χρόνο να ακούσετε το παιδί σας με προσοχή. Ανταποκριθείτε σε αυτό
που ειπώθηκε, ώστε το παιδί να καταλάβει ότι το ακούτε.
▪ Μην πιέζετε το παιδί σας να μάθει να μιλάει σωστά. Δεχτείτε κάποια λάθη στην ομιλία του καθώς το παιδί αναπτύσσεται.
▪ Μη ζητάτε από το παιδί να μιλάει πιο αργά ή να επαναλαμβάνει αυτό που είπε. Είναι προτιμότερο να μην αποκτήσει συνείδηση του πιθανού προβλήματος, γιατί η ομιλία του μπορεί να μπλοκάρει ακόμα περισσότερο. Αντίθετα, επαναλάβετε εσείς (σωστά) τις φράσεις που λέει αργά και καθαρά.
▪ Ελέγξτε την ακοή του παιδιού σας αν έχετε διαπιστώσει ότι χρειάζεται να επαναλαμβάνετε συχνά ή να μιλάτε δυνατά για να κερδίσετε την προσοχή του παιδιού σας.

Σε ποια ηλικία μπορεί να προφέρει τους φθόγγους;
Ο λόγος για τον οποίο το παιδί σας δεν μιλάει ακόμα σωστά μπορεί να είναι πως είναι ακόμα μικρό για να προφέρει κάποιους φθόγγους ή διφθόγγους. Εδώ μπορείτε να δείτε σε ποια ηλικία έχει αναπτύξει την ικανότητα να προφέρει καθαρά το…

…δ  5,5 ετών
…ζ  4,5 ετών
…θ  5,5 ετών
…λ  3,5 ετών
…ρ  5,5 ετών
…σ  3 – 3,5 ετών
…τζ  4 – 4,5 ετών
…τσ  3 – 3,5 ετών

Για τα παιδάκια ηλικίας 3-5 ετών είναι φυσιολογικό να λένε ψέματα. Η πραγματικότητα «μπερδεύεται» με τη φαντασία και κάπως έτσι ξεκινούν οι «ιστορίες» τους. Για να τα μάθουμε όμως να αποφεύγουν τα ψέματα πρέπει πρώτα να δούμε τους λόγους που τα οδηγούν σε αυτά…

#1 Θέλουν να ευχαριστήσουν τους ενήλικες
Τα παιδιά στην, προσπάθειά τους να ευχαριστήσουν τους ενήλικες με τις απαντήσεις τους, είναι πιθανό να πουν μικρά ψεματάκια. Ένα σύνηθες παράδειγμα είναι να πουν ότι τους αρέσει πολύ κάτι που αρέσει στους γονείς τους ούτως ώστε να μην τους δυσαρεστήσουν. Στην περίπτωση αυτή, ενθαρρύνουμε τα μικρά μας να πουν την αλήθεια, χωρίς να τα επαινούμε. Οφείλουμε να τους δώσουμε να καταλάβουν πως η αλήθεια είναι κάτι που πρέπει να τους βγαίνει αβίαστα, χωρίς προσπάθεια και κυρίως χωρίς περιττούς επαίνους.
# 2 Αφήνονται στους «ευσεβείς πόθους» τους
Ένας άλλος λόγος που τα παιδιά λένε ψέματα είναι η τόσο έντονη επιθυμία τους για κάτι που στο τέλος το πιστεύουν! Σ’ αυτό το στάδιο της διανοητικής ανάπτυξης δεν έχουν ξεκάθαρο στο μυαλό των παιδιών τι είναι πραγματικό και τι όχι, γι’ αυτό και έχουν τόσο ανεπτυγμένη φαντασία. Ο γονιός σε αυτήν την περίπτωση αφού ακούσει το παιδί, μπορεί να του πει: ωραίο θα ήταν αυτό αν ήταν αλήθεια  ή  ωραία ιστορία, ας τη σημειώσουμε. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το παιδάκι θα αρχίσει, σταδιακά, να ξεχωρίζει τη διαφορά της «ευχής» από την πραγματικότητα.

# 3 Είναι μπερδεμένα
Ο λόγος αυτός μοιάζει με τον προηγούμενο. Τα μικρά παιδιά, στην προσπάθειά τους να «γεμίσουν» κάποια κενά πραγματικότητας, λένε μερικά αθώα ψεματάκια. Όταν καταλάβουμε το ψέμα, μπορούμε να συζητήσουμε ήρεμα μαζί τους και να τους εξηγήσουμε πως εκτιμάμε την ειλικρίνεια.
# 4 Φοβούνται τα μπλεξίματα
Όταν τα παιδιά έχουν κάνει κάποια «σκανταλιά», είναι λογικό πως δε θα παραδεχτούν ότι την έκαναν γιατί φοβούνται την αντίδρασή μας. Αντιμετωπίζουμε τις μικρές σκανταλιές με διάθεση επίλυσης του προβλήματος και όχι με κριτική στάση απέναντι στο παιδί. Περιγράφουμε το συμβάν (λ.χ. χυμένο νερό στο πάτωμα) και εξηγούμε τι θέλουμε να γίνει: Βλέπω πως σου έπεσε νερό στο πάτωμα. Επειδή υπάρχει κίνδυνος να γλιστρήσουμε και να χτυπήσουμε, τι θα έλεγες να φέρεις ένα πανάκι να το σκουπίσεις; Αφού μαζέψει τη ζημιά το ρωτάμε τι μπορεί να γίνει ώστε να μην επαναληφθεί.

~ Προσοχή! Δε φωνάζουμε και κυρίως δε σηκώνουμε το χέρι μας στο παιδί!  ~