Όταν το παιδί κάνει κάτι που δεν αρέσει στους γονείς
ή  δεν κάνει κάτι που επιθυμούν οι γονείς να ΜΗΝ:

• Ασκείτε κριτική και μην προσβάλλετε το παιδί.
• Κατηγορείτε, μέμφεστε, κρίνετε:

«Ποιος έκανε χάλια την κουζίνα;»
«Το δωμάτιό σου είναι απαίσιο!»

• Λέτε «συνέχεια» ούτε «ποτέ δεν…».

«Ποτέ δε συμμαζεύεις.»
«Συνέχεια μαλώνετε με τον/την αδερφό-ή σου.»
«Ποτέ δεν τελειώνεις το διάβασμά σου.»

• Καταφέρεστε εναντίον της προσωπικότητας ενός παιδιού και μην προσκολλάτε ταμπέλες:

«Είσαι τεμπέλης/ ανόητος/ άχρηστος/ εγωιστής.»

• Χρησιμοποιείτε σαρκασμό:

«Πολύ έξυπνο αυτό που έκανες.»
«Ωραία έκθεση, κύριε Σαίξπηρ!»
«Τι καταπληκτική ιδέα να βγεις έξω χωρίς το παλτό σου μια τόσο κρύα μέρα!»

• Απειλείτε:

«Αν δε σταματήσεις αμέσως, δε θα βγεις για ένα μήνα!»
«Κάντο αμέσως αλλιώς θα φας το ξύλο της ζωής σου!»

• Διατάζετε:

«Μάζεψε το παλτό από το πάτωμα τώρα αμέσως!»

ΕΝΘΑΡΡΥΝΕΤΕ το παιδί να συνεργαστεί:

• Περιγράφοντας το πρόβλημα.

«Το τραπέζι της κουζίνας είναι γεμάτο ψίχουλα.»
«Ο σκύλος σου γαβγίζει, γιατί θέλει βόλτα.»

• Δίνοντας πληροφορίες.

«Όταν αφήνουμε υπολείμματα τροφών μαζεύονται έντομα.»
«Αφήνουμε τις λασπωμένες μπότες στο πίσω χωλ.»
«Η αδελφή σου στεναχωριέται, όταν της χαλάς το παζλ.»

• Εξηγώντας στο παιδί τι θέλετε.

«Θα ήθελα να καθαρίσεις το τραπέζι τώρα.»
«Μπορείς να κλείσεις το τηλέφωνο για να τηλεφωνήσω και εγώ.»

• Δίνοντας στο παιδί μια ευκαιρία να διορθωθεί.

«Το σφουγγάρι, για να καθαρίσεις το τραπέζι, είναι κοντά στο νεροχύτη.»
«Θα ήταν καλό να βοηθούσες την αδελφή σου να ξαναφτιάξει το παζλ.»

• Χρησιμοποιώντας «μηνύματα σε πρώτο πρόσωπο».

«Στεναχωριέμαι, όταν ακούω αυτά τα επίθετα.»

• Προσέχοντας ένα παιδί, όταν επιδεικνύει σωστή συμπεριφορά, και δίνοντας συγκεκριμένη επιβράβευση.

«Μπράβο σου! Τελείωσες όλες τις ασκήσεις των μαθηματικών πριν το φαγητό.»
«Το δωμάτιό σου είναι τόσο τακτοποιημένο με όλα τα βιβλία στη θέση τους, τα ρούχα μαζεμένα και το κρεβάτι στρωμένο.»

• Βάζοντας το παιδί σε μία θέση όπου θα δει τον εαυτό του πιο θετικά.

«Με βοήθησες πολύ που έστρωσες το τραπέζι.»
«Ο μικρός αδερφός σου χάρηκε πολύ που τον βοήθησες με τα μαθήματά του.»
«Θυμήθηκες όλες τις λεπτομέρειες και μου θύμησες όλα τα απαραίτητα πράγματα για το ταξίδι.»

 

Απόσπασμα από το βιβλίο «Επικοινωνώντας με τα παιδιά» του Bonnie Miller.

Only one caregiver is responsible for the child during the whole adjustment phase. She
is the primary caregiver and has special responsibility for the child. She will document
the child’s development and conduct parent-caregiver meetings until the child leaves the
day care centre.

3-day-initiation phase
A parent/close attachment figure visits the day care centre together with the child
(always at the same time of the day if possible), spends approx. 1 hour in the group
room together with the child and then takes the child home again.
The caregiver cautiously approaches the child without putting any pressure on it,
either by offering it to play or by taking part in the child’s play. She observes the parentchild interaction.
In this situation it is important that the close attachment figure
– acts in a rather passive way,
–  in no way pushes the child to move away from him/her,
–  always accepts that the child wants to be close, and
– pays attention to the child while staying in the background and is always there for
the child.

In these first three days, NO separation is attempted.

4th day – First attempt at separation
(If the fourth day is a Monday, the first attempt at separation will be on the fifth day.)

A few minutes after their arrival in the group room, the close attachment figure
emphatically says good-bye to the child and leaves the room; however, he/she stays
nearby and returns no later than 30 minutes later.

It is the caregiver’s task to support the child during this separation, e.g. by
– saying good-bye together,
– explaining that the parent/attachment figure will return,
– accepting the pain of separation,
– comforting the child,
– directing the child’s attention to play.

Should the child fail to notice or pay attention to the departure of the attachment figure,
the caregiver should draw the child’s attention to it.

The child’s REACTIONS determine whether this attempt at separation is continued or
suspended:
(1) If the child continues to be composed and to show an interest in its environment,
the separation is extended to up to 30 minutes. During this time, it is the
caregiver’s task to observe the child’s behaviour and reactions and to maintain
the contact by taking part in its play.
(2) This also applies if the child starts to cry but the caregiver can comfort it quickly
and durably.

If the child reacts in the above described manner, the stabilisation phase can start right
on the following day.

(3) Should the child show signs of distress when the parent leaves (stiffening of
body), start to cry inconsolably, and strongly demand his/her return during the
attempted separation, he/she must be called back immediately.

If the child behaves as describes under point (3), a second attempt at separation is
necessary.

Several days must pass before the second attempt at separation may take place.

Second attempt at separation
If the child acted inconsolably on the fourth day, the attachment figure should on the
fourth and fifth day take part in group life just like before and, depending on the child’s
disposition but no earlier than on the seventh day, start a new attempt at separation.

During this new attempt at separation, the caregiver must again follow the above
described procedure.
Should this second attempt at separation be successful, the stabilisation phase can start
on the following day.

Stabilisation phase
If the child is composed or can be comforted by the caregiver during the first attempt at
separation on the fourth day, the duration of separation will be extended on the fifth day.
If a second attempt at separation is necessary, the beginning of the stabilisation phase
is postponed to day 8.
At the beginning of the stabilisation phase, the child should ideally attend the day care
centre no more than half-days; towards the end, full-day care is possible.

On the fifth and sixth day (second attempt at separation: eighth/ninth day) the presence
of the attachment figure in the day care centre continues to be necessary – but no
longer right with the child – so that he/she can be fetched whenever needed.
During the stabilisation phase the contact established between child and caregiver must
be intensified so that the child grows attached to the caregiver. From the fourth day, the
caregiver tries to take full care of the child.

Depending on the child’s age and development, the stabilisation phase continues until
the child’s tenth or twentieth day in the day care centre.

Final phase
Adjustment is completed once the child has accepted the caretaker as a “safe base” and
accepts comfort from her. E.g., this is the case if the child protests against the close
attachment figure’s departure (shows attachment behaviour), but quickly accepts
comfort from the caregiver and plays cheerfully.

In this phase, the close attachment figure will no longer be present in the day care
centre but is always available should the newly formed relationship with the caregiver
not yet be sufficient to stabilise the child in special circumstances.

Πηγή : Universität Ulm Child day care centre

Αν το παιδί σας είναι σε ηλικία που πρέπει να σταματήσει να πιπιλάει το δάχτυλό του, υπάρχουν ορισμένες τεχνικές που μπορείτε να εφαρμόσετε για να το βοηθήσετε να το κάνει ευκολότερα.

Το πιπίλισμα του δάχτυλου χαρακτηρίζεται ως μια φυσιολογική συμπεριφορά στα βρέφη αλλά και στα νήπια ως τριών ετών. Η συμπεριφορά αυτή, σύμφωνα με έρευνες, φαίνεται να ηρεμεί τα παιδιά, να τα κάνει να νιώθουν ασφάλεια και συγχρόνως να τα ανακουφίζει από τυχόν ενοχλήσεις στα ούλα. Όταν όμως αυτή η συνήθεια δεν κόβεται, αρκετοί γονείς προβληματίζονται για το πώς θα βοηθήσουν το παιδί τους, να σταματήσει να πιπιλάει το δάκτυλό του.

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής προτείνει τα ακόλουθα:
1. Αρχικά διακόψτε οποιαδήποτε συμπεριφορά πιστεύετε ότι γεμίζει άγχος το παιδί και τελικά ενισχύει το πιπίλισμα του δακτύλου.

2. Για να του αποσπάσατε την προσοχή, προτείνετέ του κάποιο παιχνίδι, π. χ. ένα μαλακό κουκλάκι, μία πετσετούλα ή μία κουβερτούλα. Κάτι, δηλαδή, που να μπορεί να το κρατάει στα χέρια του για να ηρεμεί.
3. Χρησιμοποιείστε μια σειρά από θετικές επιβραβεύσεις για να αποφύγετε το πιπίλισμα.

4. Δημιουργήστε άλλες ρουτίνες ύπνου, ώστε να ηρεμεί πριν κοιμηθεί και να μην χρειάζεται να πιπιλίσει το δάχτυλο του. Για παράδειγμα να πίνει ζεστό γάλα, ή άλλο ρόφημα που το ανακουφίζει. Ή να κάνει ζεστό μπάνιο. Αν βάλει το δάκτυλο στο στόμα του, ενώ κοιμάται, τραβήξτε το απαλά, χωρίς να το ξυπνήσετε.
5. Ζητήστε τη βοήθεια ενός παιδοδοντιάτρου. Θα σας προτείνει λύσεις και θα μιλήσει και ο ίδιος στο παιδί, γεγονός που συνήθως έχει αποτέλεσμα. Αν το παιδί συνεχίζει μέχρι τα 3-4 του χρόνια να πιπιλάει το δάχτυλο του, τότε μπορεί να προκαλέσει πολλά ορθοδοντικά προβλήματα.

Κάθε χρόνο το χειμώνα κορυφώνεται σταδιακά το επιδημικό κύμα της γρίπης όπως και πολλών άλλων ιώσεων του αναπνευστικού. Τόσο η φετινή γρίπη όσο και άλλες ιώσεις οφείλονται σε >200 είδη ιών και όχι σε μικρόβια. Στις ιώσεις τα αντιβιοτικά δεν είναι δραστικά, οπότε δεν πρέπει να χορηγούνται εύκολα από τους Ιατρούς και πολύ περισσότερο να τα παίρνει μόνος του ο ασθενής από το φαρμακείο. Στους Έλληνες όμως έχει επικρατήσει η άποψη ότι πρέπει να παίρνουν αντιβιοτικά για κάθε πυρετό που κάνουν. Αλλά, δεν γνωρίζουν ότι ταυτόχρονα «εισπράττουν» και τις ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιβιοτικών (διάρροια, επικίνδυνες αλλεργίες κ.λ.π.) και το σημαντικότερο ίσως, ότι αναγκάζουν τα μικρόβια των φυσιολογικών τους χλωρίδων να αποκτήσουν αντοχή στα αντιβιοτικά που χρησιμοποίησαν. Για τις ιώσεις άλλωστε, υπάρχει μια σύγχρονη παροιμία που λέει: «βήχας – πονόλαιμος –συνάχι, ίωση είναι και μόνη θα περάσει».

Γιατί αυτές οι μικρές του μανίες, όπως το να τρώει τα νύχια του, να ανοιγοκλείνει τα μάτια του, να δαγκώνει τα χείλια, μας προκαλούν δυσφορία; Γιατί μας κάνουν ακόμη και να νιώθουμε ενοχές; Έχουμε δίκιο;
Εάν ξεκινήσουμε από τον επιστημονικό όρο «συμπεριφορικές συνήθειες», τον οποίο χρησιμοποιεί η ψυχιατρική για κάποια μικρά παιδικά τικ, θα αναστενάξουμε με ανακούφιση. Γιατί το παιδί μας τρίβει συνεχώς τα μάτια του; Γιατί σηκώνει τους ώμους με ψυχαναγκαστικό τρόπο; Γιατί ξεροβήχει ασταμάτητα; Έχει αποκτήσει μια συμπεριφορική συνήθεια, λέμε στον εαυτό μας. Και χαλαρώνουμε. Κι όμως, κάτι μας λέει ότι πίσω από αυτόν τον κομψό ορισμό κρύβεται ένα πιο περίπλοκο πρόβλημα, τα αιτία του οποίου πρέπει να αναζητηθούν στο γενικότερο ψυχολογικό πλαίσιο του παιδιού.
Ουσιαστικά τα τικ είναι ξαφνικές, ταχείες, άσκοπες, άρρυθμες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις στερεοτυπικές συσπάσεις κινητικών ή φωνητικών μυών. Υπάρχουν δυο είδη τικ: τα κινητικά και τα φωνητικά. Τα τικ επίσης μπορεί να είναι απλά ή πολύπλοκα.

Απλά κινητικά: Ανοιγοκλείσιμο ματιών, ανύψωση των φρυδιών, ανασήκωμα του ώμου, τίναγμα κεφαλιού, μορφασμοί προσώπου, κίνηση του πιγουνιού, τίναγμα μπράτσων, δαχτύλων ή χεριών.
Απλά φωνητικά: κραυγές, καθάρισμα του λαιμού, ρούφηγμα της μύτης
Πολύπλοκα κινητικά: Πηδήματα, ιδιοτυπίες στο βάδισμα, στριφογύρισμα γύρω από τον εαυτό και μερικές φορές αυτοτραυματικές πράξεις όπως κτύπημα ή δάγκωμα των χεριών και νυχιών
Πολύπλοκα φωνητικά: Επανάληψη μιας φράσης ή λέξης που το παιδί έχει πει προηγουμένως, ήχοι ζώων

Ο ρόλος ενός τικ 
Αυτές οι μικρές μανίες (αφού έχουμε αποκλείσει κάποια νευρολογικά αίτια), όλες όσες αναφέραμε παραπάνω, αλλά και άλλες, όπως το τύλιγμα των μαλλιών, το τρίξιμο των δαχτύλων, το ζάρωμα της μύτης, είναι στην πραγματικότητα ακούσιες κινητικές συμπεριφορές, τις οποίες το παιδί θέτει σε λειτουργία, για να αποφορτίσει κάποια ένταση. Αυτό ισχύει για τα πιο σημαντικά τικ όπως σπασμωδικές κινήσεις των χεριών ή των ποδιών, θορυβώδεις λαρυγγισμοί, έντονες αμφιταλαντεύσεις του στήθους και για τις συνήθειες που συνδέονται με το θηλασμό (πιπίλισμα του δαχτύλου, μασούλισμα ενός πουλόβερ, δάγκωμα των χειλιών). Δεν είναι παρά συμπτώματα μιας υπολανθάνουσας ανάγκης για αυτοπαρηγοριά ή για εκδήλωση επιθετικότητας. Μπροστά σε ένα έντονο τικ του παιδιού και ιδίως εάν ανήκει σε εκείνα που προκαλούν αυτοτραυματισμούς, συχνά οι γονείς αισθάνονται υπεύθυνοι. Μην πέσετε στην παγίδα των ενοχών. Το «αυτομαστίγωμα» δεν βοηθά σε τίποτα. Αντίθετα, θα είστε πολύ χρήσιμοι, εάν καταλάβετε τι νιώθει το παιδί εκείνη τη στιγμή, πέρα από τη δική σας ψυχική διάθεσή, ώστε να παρέμβετε σωστά.

Λίγη χαλάρωση 
Παιδιά τα οποία υποβλήθηκαν από πολύ μικρά σε αυστηρή εκπαίδευση π.χ. όσον αφορά τη διατροφή, τον έλεγχο των συναισθημάτων ή παιδιά που δεν τα βοήθησε κανείς να συμφιλιωθούν με την επιθετικότητά τους, «ξεσπούν» με αυτές τις ακούσεις κινητικές συμπεριφορές. Ωστόσο κάπου πρέπει να βρεθεί διέξοδος για την ένταση και το τικ τίθεται σε λειτουργία ακριβώς για την ανακουφίσει. Πώς πρέπει, λοιπόν, να αντιδράσουμε μπροστά σε αυτό το ξεκάθαρο καμπανάκι συναγερμού;

–  Δεν είναι μόνο άσκοπο, είναι και επιζήμιο να επιπλήττετε το παιδί τη στιγμή που εμφανίζεται το τικ. Ζητώντας του μεγαλύτερη ικανότητα ελέγχου, θα το κάνετε να αισθανθεί ακόμη μεγαλύτερη ανεπάρκεια, με αποτέλεσμα να βρεθεί σε ένα φαύλο κύκλο, ο οποίος τροφοδοτεί και δεν μετριάζει το σύμπτωμα.

Καμιά φορά, είναι αρκετά δύσκολο για τους γονείς να διακρίνουν αν η συμπεριφορά του παιδιού βρίσκεται εντός του φυσιολογικού πλαισίου της  “κακής συμπεριφοράς” που όλα τα παιδιά ενίοτε έχουν ή αν πρόκειται για συμπεριφορά που ξεπερνά τα επιτρεπόμενα όρια και χρίζει σοβαρότερης αντιμετώπισης. Τα παιδιά δεν είναι robbot: μεγαλώνουν, μαθαίνουν και αναζητούν τα όριά τους. Θα παραβούν τους κανόνες του σπιτιού απλά και μόνο για να ελέγξουν την αντίδρασή σας.

Η απάντηση στο ερώτημα πότε τα προβλήματα στη συμπεριφορά είναι φυσιολογικά; βρίσκεται στην εξέταση κάθε ηλικιακής ομάδας ξεχωριστά. Οι έννοιες του “επιτρεπόμενου” και του “φυσιολογικού” μεταβάλλονται όσο το παιδί μεγαλώνει κι αναπτύσσεται κοινωνικά, γνωσιακά, συναισθηματικά και σεξουαλικά.

Ανησυχητικά σημάδια

Οι γονείς θα πρέπει να αρχίσουν να ανησυχούν, όταν τα παιδιά παρουσιάζουν συγκεκριμένα προβλήματα συμπεριφοράς τα οποία βρίσκονται έξω από τα όρια των επιτρεπόμενων συμπεριφορικών παρεκκλίσεων. Μερικές από τις συμπεριφορές που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου είναι:

• Δυσκολία διαχείρισης συναισθηματικών εκρήξεων – θυμού, ταραχής, απογοήτευσης.

• Δυσκολία διαχείρισης παρορμήσεων – δυσκολία ελέγχου του λεκτικού αυθορμητισμού.

• Συμπεριφορά που δεν ανταποκρίνεται σε βασικούς κανόνες πειθαρχίας – επανάληψη των ίδιων κακών συμπεριφορών, παρά τις προσπάθειες πειθαρχίας.

• Συμπεριφορά που παρεμποδίζει την πρόοδό τους στο σχολείο.

• Συμπεριφορά που δυσχεραίνει την κοινωνική τους διάδραση – ανικανότητα δημιουργίας και διατήρησης φιλιών.

• Αυτοτραυματισμοί και αυτοκτονικές τάσεις.

• Αναντίστοιχη με την ηλικία σεξουαλικότητα.

Φυσιολογική συμπεριφορά στην προσχολική ηλικία
(3 έως 5 ετών)

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας προσπαθούν να κερδίσουν όλο και περισσότερες ελευθερίες. Είναι λογικό, στο πλαίσιο της προσπάθειας ανεξαρτητοποίησής τους, να διαφωνούν συχνά μαζί σας και να εξασκούν συχνότατα το δικαίωμά τους στο “όχι”. Επίσης φυσιολογικό είναι να φάσκουν και να αντιφάσκουν: θέλουν να θεωρούνται αρκετά μεγάλα για να ντύνονται μόνα, αλλά και πολύ μικρά για να μαζέψουν μόνα το δωμάτιό τους. Τα υστερικά ξεσπάσματα θυμού κι απογοήτευσης, οι φωνές και η βιαιότητα είναι επίσης στο πλαίσιο του φυσιολογικού σ’ αυτή την ηλικιακή φάση και, μέχρι ενός σημείου, δικαιολογούνται. Αν όλα κυλήσουν κανονικά, μεγαλώνοντας, θα μάθουν να διαχειρίζονται τον θυμό τους και να αντικαθιστούν τις μπουνιές με λόγια.

Εξαιρετική στρατηγική αντιμετώπισης τέτοιων ξεσπασμάτων είναι η απάθεια κι η αδιαφορία. Αγνοήστε τα ξεσπάσματα αυτά και, όταν τα πνεύματα θα έχουν ηρεμήσει, συζητήστε σαν ίσος προς ίσο τους λόγους που έφεραν το παιδί σ’ αυτήν την κατάσταση και γιατί δεν είναι σωστή αυτή η συμπεριφορά.

Φυσιολογική συμπεριφορά στις πρώτες τάξεις του δημοτικού (6 έως 9 ετών)

Εξαιτίας των αυξημένων, σε σχέση με την προσχολική ηλικία, ευθυνών τους τα παιδιά των πρώτων τάξεων του δημοτικού, τείνουν να ζητούν ελευθερίες που δεν μπορούν να διαχειριστούν. Είναι πολύ λογικό το παιδί αυτής της ηλικίας να στερείται αυτοπειθαρχίας, αφού βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο: από τη μία επιθυμεί αυτονομία και ελευθερία, κι από την άλλη χρειάζεται ακόμα βοήθεια και καθοδήγηση στις περισσότερες δραστηριότητές του. Ένα παιδί, ξεκινώντας να λύνει μόνο του τα προβλήματά του και να συμμετέχει σε καινούριες δραστηριότητες, ίσως δυσκολευτεί να αντιμετωπίσει το γεγονός πως δεν είναι ο καλύτερος σε όλα ή, ακόμη, το ενδεχόμενο αποτυχίας.

Αν το παιδί στενοχωριέται και πιέζεται, ή θυμώνει κι απογοητεύεται, μπορείτε να θεσπίσετε ένα σύστημα επιβράβευσης: επιβραβεύστε την καλή συμπεριφορά, για να το ενθαρρύνετε να παίρνει υγιείς αποφάσεις. Κάντε του ένα δώρο, μαγειρέψτε του το αγαπημένο του γλυκό ή πηγαίνετέ το μια βόλτα που θα απολαύσει, αν λειτουργεί υπεύθυνα και ώριμα.

Φυσιολογική συμπεριφορά στην προεφηβεία
(10 έως 13 ετών)

Όταν τα παιδιά πλησιάζουν την εφηβεία, δημιουργείται η ανάγκη να αποστασιοποιηθούν από τους γονείς τους και να χτίσουν εκ νέου την ταυτότητά τους. Γι΄αυτό, σ’ αυτές τις ηλικίες, ο αρνητισμός, η επιθετικότητα κι η αντιδραστικότητα, είναι συμπεριφορές άκρως αναμενόνομενες και καθόλου ανησυχητικές. Ταυτόχρονα, οι έφηβοι, αντιμετωπίζουν συχνά προβλήματα κοινωνικής φύσης (διαφωνίες με φίλους, μοναξιά).

Επειδή ακόμη είναι -τρόπον τινά- παιδιά, δεν μπορούν να αντιληφθούν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των πράξεών τους, γι’ αυτό χρειάζονται την καθοδήγησή σας. Επίσης, παρά τη συνηθισμένη τους αντιδραστικότητα, οι έφηβοι χρειάζονται προσοχή, αγάπη και επιβράβευση. Δείξτε τη χαρά και την υπερηφάνια σας, όταν το παιδί δρα υπεύθυνα και λογικά και μην στενοχωριέστε αν εκείνο δεν ανταποδίδει την αγάπη σας – οι έφηβοι είναι κατά κανόνα απόμακροι.