Οι διαταραχές ύπνου στα παιδιά είναι ποικίλες, με διαφορετική ένταση, διάρκεια, χρόνο εμφάνισης κτλ. Οι περισσότερες από αυτές θεωρούνται μεταβατικές, οι οποίες υποχωρούν καθώς το παιδί μεγαλώνει. Άλλες πάλι χρειάζονται δραστική παρέμβαση για να υποχωρήσουν. Στις περισσότερες φορές τα παιδιά δεν παραπονούνται για ενοχλήσεις. Σε αρκετές όμως περιπτώσεις οι διαταραχές ύπνου έχουν επιπτώσεις στο λειτουργικό επίπεδο της καθημερινότητας του παιδιού, όπως είναι η σχολική του επίδοση ή η διάθεσή του.

Στις διαταραχές ύπνου συμπεριλαμβάνονται οι εφιάλτες, η υπνική άπνοια, η υπνοβασία, η νυχτερινή ενούρηση, οι νυχτερινοί τρόμοι, η ναρκοληψία και  ο τριγμός δοντιών.

Η αντιμετώπιση των διαταραχών καθορίζεται από το πρόβλημα και την εκάστοτε διαταραχή. Σε γενικές όμως γραμμές οι υγιείς συνθήκες ύπνου και ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου και έγερσης είναι βασική προϋπόθεση της εξομάλυνσης του προβλήματος. Το παιδί θα πρέπει να κοιμάται σε ήρεμο περιβάλλον, στο δικό του κρεβάτι, σε άνετες για το παιδί θερμοκρασίες και έχοντας μπει νωρίτερα σε διαδικασία ύπνου. Αυτό σημαίνει να μην έχει καταναλώσει διεγερτικά ροφήματα όπως κόκα κόλα, ζάχαρη, σοκολάτα, αλλά και να μην υπάρχουν συμπεριφορές ή καταστάσεις, οι οποίες του προκαλούν διέγερση.

Πιο συγκεκριμένα, σε περιπτώσεις ναρκοληψίας ενδείκνυται ατομική θεραπεία αναλόγως της βαρύτητας των συμπτωμάτων. Συνιστάται συγκεκριμένο προσχεδιασμένο ωράριο ύπνου, με σύντομους ύπνους 30-60 λεπτών κατά την διάρκεια της ημέρας, φαρμακευτική αγωγή αλλά και προσαρμογή και ρύθμιση του σχολικού προγράμματος του παιδιού.  Συμπληρωματικά παρέχεται ψυχοσυναισθηματική στήριξη και καθοδήγηση, τόσο στο παιδί όσο και στην οικογένεια του.

Στο σύνδρομο υπνικής άπνοιας, η χειρουργική ή ακόμα και πλαστική επέμβαση κρίνεται απαραίτητη, ώστε να αφαιρεθούν οι αδένες που εμποδίζουν την φυσιολογική αναπνοή του παιδιού.  Απαγορεύεται αυστηρά η χρήση και χορήγηση υπνωτικών.

Σε περιπτώσεις τριγμού δοντιών, το παιδί λαμβάνει οδοντιατρική παρακολούθηση, και αποτελεσματική φαίνεται να είναι και η χρήση συσκευών αφύπνισης ώστε να διακόπτεται ο τριγμός.

Τέλος, σε περιπτώσεις νυχτερινής ενούρησης συνιστάται φαρμακευτική αγωγή για σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά και συμπεριφορική θεραπεία. Το παιδί δέχεται καθοδήγηση και ως προς τις διατροφικές του συνήθειες. Όσον αφορά τον ύπνο, οι γονείς θα πρέπει να ξυπνάνε το παιδί ανά τακτά διαστήματα κατά την διάρκεια της νύχτας, να περιορίζεται η λήψη υγρών κατά τις βραδινές ώρες ενώ αυξάνεται κατά τις πρωινές, ώστε το παιδί να ενισχύσει το έλεγχο των σφιγκτήρων του. Η χρήση συγκεκριμένων συσκευών αφύπνισης σε περίπτωση που το παιδί βρέξει το κρεβάτι του, φαίνονται να έχουν υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας, τουλάχιστον για όσο διάστημα χρησιμοποιούνται. Με το τέλος της χρήσης συνήθως υπάρχει υποτροπή και επανεμφάνιση του προβλήματος ως ένα βαθμό.  Επιπλέον, η ψυχοθεραπεία βοηθάει τόσο τους γονείς στο να μειώσουν προστριβές,  όσο και το παιδί, το οποίο λαμβάνει στήριξη στις ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές και την πρόληψη τους.

Σε οποιαδήποτε από τις παραπάνω περιπτώσεις, το παιδί θα πρέπει να το δει ειδικός ώστε να διαγνώσει το πρόβλημα και να επιλέξει την καταλληλότερη παρέμβαση για την αντιμετώπιση της διαταραχής.

Τα όρια στα παιδιά είναι σημαντικά γιατί παρέχουν ένα πλαίσιο αποδοχής και ασφάλειας, επιτρέποντας την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη τους. Οι γονείς συχνά δυσκολεύονται να βάλουν όρια καθώς αισθάνονται πως στεναχωρούν τα παιδιά τους ή τα περιορίζουν. Ωστόσο είναι σημαντικό να σκεφτούν ότι, μόνο μέσω των ορίων μπορούν να εξασφαλίζουν τόσο τη σωματική όσο και τη συναισθηματική ασφάλεια των παιδιών τους.

Η ασφάλεια προκύπτει όταν υπάρχει προβλεψιμότητα και συνέπεια ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις. Τα παιδιά χρειάζονται την ασφάλεια των ορίων ώστε να βγουν και να εξερευνήσουν τον κόσμο.

Μέσα από τα όρια τα παιδιά μαθαίνουν τόσο να ελέγχουν τον εαυτό τους και να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεων τους, όσο και πως υπάρχουν συνέπειες για τη συμπεριφορά τους. Ακόμα εκπαιδεύονται στις κοινωνικά αποδεκτές και μη συμπεριφορές.

Τα όρια χρειάζεται να είναι σαφή, λογικά, όχι άκαμπτα και να ανταποκρίνονται στο αναπτυξιακό στάδιο κάθε παιδιού (π.χ. δεν μπορούμε να ζητήσουμε σε ένα παιδί 2 χρονών να παραμείνει ακίνητο και ήσυχο καθώς σε αυτή την ηλικία έχει ελάχιστο έλεγχο των παρορμήσεων). Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά οι γονείς χρειάζεται να επαναδιαπραγματευτούν κάποια όρια ή να θέσουν καινούργια. Κάθε οικογένεια θέτει τα δικά της όρια ανάλογα με τις αξίες της, τα πρότυπα τους και το μοντέλο διαπαιδαγώγησης των γονιών.

Όταν θέτουμε το όριο εξηγούμε τη συνέπεια στο παιδί και είναι σημαντικό να την εφαρμόζουμε σταθερά. Η συνέπεια πρέπει να έχει μια λογική σύνδεση με το όριο, να εφαρμόζεται αμέσως μετά την αρνητική συμπεριφορά και να υπάρχει ξεκάθαρο χρονικό περιθώριο της συνέπειας (π.χ. χρόνος που θα στερηθεί κάτι).

Τι κάνουμε όταν τα παιδιά παραβιάζουν τα όρια;
Όταν οι κανόνες και τα όρια δεν τηρούνται συστηματικά, τότε τα παιδιά πολλές φορές δοκιμάζουν με τη συμπεριφορά τους τους γονείς, καθώς δεν ξέρουν κάθε φορά τι να περιμένουν.

• Όταν το παιδί σπάει το όριο ο γονιός χρειάζεται να αναγνωρίσει το συναίσθημα του παιδιού και την επιθυμία που εκφράζει και ταυτόχρονα να του υπενθυμίσει με σαφήνεια το όριο. Καλό είναι να αποφεύγονται οι απειλές, οι διαπραγματεύσεις και οι μακροσκελείς εξηγήσεις. Έπειτα μπορεί να προτείνει εναλλακτικές λύσεις στο παιδί και να του δώσει τη δυνατότητα να επιλέξει τη συνέπεια που θα εφαρμοστεί. Είναι δύσκολο να πειθαρχήσουν αποτελεσματικά τα παιδιά αν οι γονείς δεν κατανοήσουν καλά τις αιτίες της ¨ανάρμοστης¨ συμπεριφοράς τους.

Όλα τα συναισθήματα και οι επιθυμίες του παιδιού είναι αποδεκτά, όχι όμως και όλες οι συμπεριφορές. Τα όρια και οι συνέπειες έχουν στόχο την αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού.

Είναι σημαντικό όταν εφαρμόζουμε ένα όριο να μην  χάνουμε τη συναισθηματική σύνδεση με τα παιδιά μας.

Πολλές φορές τα παιδιά μοιάζουν να έχουν ξεχάσει τι χρώμα έχει ένας κήπος ή να μην θέλουν να πάνε μια βόλτα στο πάρκο ή την παιδική χαρά. Οι συζητήσεις τους περιορίζονται μόνο σε τηλεοπτικά προγράμματα και στο τι βλέπουν στην τηλεόραση ή σε ένα tablet. Αλήθεια, πόσο τηλεόραση επιτρέπεται να βλέπουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας; Απάντηση: Καθόλου.

Πολλοί γονείς παρατηρούν ότι τα μικρά παιδιά βρίσκουν “ενδιαφέρον” στο να παρακολουθούν τηλεόραση. Από την ώρα που θα ξυπνήσουν το πρωί, αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας η μόνη τους επιθυμία είναι να κάθονται μπροστά σε αυτήν. Υπάρχουν και γονείς που προωθούν αυτήν τη συνήθεια στο παιδί, είτε βλέποντας οι ίδιοι υπέρμετρα τηλεόραση είτε αφήνοντάς το να παρακολουθεί τηλεόραση πολλές ώρες, καθώς έτσι παραμένει ήσυχο.

Αν πιστεύετε πως το να μην αφήνετε το παιδί σας να βλέπει καθόλου τηλεόραση είναι υπερβολικό, μπορείτε να το δείτε από μια άλλη οπτική γωνία: Θα αφήνατε το παιδί σας να κάνει κάτι που θα του άλλαζε με αρνητικό πρόσημο, την εγκεφαλική του σύσταση ή θα έβλαπτε το σώμα του; Η τηλεόραση κάνει ακριβώς αυτό: ενεργοποιεί τον εγκέφαλο του παιδιού να αναπτυχθεί διαφορετικά και οι αλλαγές που επιφέρει συνδέονται με τη διάσπαση προσοχής, την αδυναμία συγκέντρωσης και την αυξημένη επιθετικότητα.

Η τηλεόραση καταστέλλει τη δημιουργικότητα, την ανάπτυξη ευφυΐας και πολλές άλλες πιθανές ικανότητες των παιδιών, τόσο σε πνευματικό όσο και σε οργανικό επίπεδο. Η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης μπορεί να οδηγήσει στην παχυσαρκία, στην έλλειψη παρατηρητικότητας και αντίληψης και φυσικά στην έλλειψη δημιουργικότητας και φαντασίας. Πιο συγκεκριμένα , μπορεί να γίνει ένας εθισμός που θα διαρκέσει μια ζωή. Μάλιστα η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης από τόσο μικρή ηλικία μπορεί και αλλάζει ακόμη και τη σύσταση του εγκεφάλου ενός παιδιού.

ΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΣΕ ΟΡΓΑΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Είναι πολλά τα προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν από την πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης σε οργανικό επίπεδο καθώς η παιδική ηλικία είναι συνυφασμένη με την ανάπτυξη όλων των οργάνων του σώματος όπως και με τον σκελετό του παιδιού. Για να αποκτήσει ένα υγιές και δυνατό σώμα το παιδί χρειάζεται και την ανάλογη άσκηση. Η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης στερεί από το παιδί τη φυσική άσκηση που χρειάζεται, και το κάνει περισσότερο ευάλωτο σε ιούς και αρρώστιες ενώ δεν είναι απίθανο να αλλοιώσει τον βαθμό όρασής του ή να συνδεθεί με πονοκεφάλους και άλλα παρόμοια προβλήματα.

Σημαντική είναι και η συνάφεια μεταξύ τηλεόρασης και παχυσαρκίας. Όταν το παιδί παρακολουθεί πολλές ώρες τηλεόραση ακίνητο ο μεταβολισμός του μαθαίνει να “τεμπελιάζει”.

ΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΣΕ ΝΟΗΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Πρώτα από όλα η τηλεόραση μπορεί να γίνει εξάρτηση. Παιδιά τα οποία είναι εθισμένα στην τηλεόραση έχουν διαγνωστεί με χαμηλότερη ευφυΐα σε σύγκριση με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας.

Όπως και τα υπόλοιπα όργανα του σώματος, ο εγκέφαλος, μπορεί επίσης να αναπτυχθεί όταν τον ασκούμε. Η σκέψη είναι η πιο σημαντική άσκηση για τον εγκέφαλό μας. Η παρακολούθηση τηλεόρασης δεν απαιτεί σχεδόν καθόλου σκέψη, αφού οι εικόνες διαδέχονται αστραπιαία η μια μετά την άλλη καθιστώντας πολύ λίγα αυτά που μπορεί να προσφέρει και που μπορούν να εξάψουν τη φαντασία ενός παιδιού. Για αυτό πολλές φορές η παρακολούθηση τηλεόρασης μπορεί να συγκριθεί με το να ταΐζουμε ένα παιδί στο στόμα και να μην το αφήνουμε να πιάσει το κουτάλι και να φάει μόνο του.

Ο εγκέφαλος των μικρών παιδιών είναι έτσι σχεδιασμένος, ώστε να αναπτύσσεται πιο ευνοϊκά όταν έρχεται σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον και με την ανάπτυξη της φαντασίας. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να μην έχουν να κάνουν μαθήματα αλλά έχουν να κάνουν αρκετή δουλειά ως προς την ανάπτυξή τους. Τα παιχνίδια ρόλων, το χτίσιμο με τουβλάκια, η ζωγραφική, και γενικότερα τα εικαστικά, η κοινωνικοποίησή τους μέσα από τις σχέσεις τους με συνομηλίκους τους ή τα αδέρφια τους, το να βοηθάνε στο μαγείρεμα, να σκαρφαλώνουν σε δέντρα, να κάνουν κούνια ή να κοιτάζουν βιβλία, είναι οι δραστηριότητες που ενεργοποιούν και ευνοούν την ανάπτυξη τους.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ

Τα περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας που δεν έχουν μάθει να παρακολουθούν τηλεόραση ή να παίζουν στο tablet, είναι συνηθισμένα να κρατούν τον εαυτό τους απασχολημένο. Οπότε αν η τηλεόραση δεν γίνει συνήθεια δεν θα αποτελέσει και πρόβλημα.

Αν μέχρι τώρα δεν υπήρχε όριο στην τηλεόραση που βλέπει το παιδί, του εξηγούμε πως αυτό θα αλλάξει γιατί οι ώρες που βλέπει τηλεόραση είναι πάρα πολλές, με αποτέλεσμα να παραμελεί κάθε άλλη δραστηριότητα με την οποία μπορεί να ασχοληθεί. Είναι πολύ σημαντικό να εξηγήσουμε στο παιδί γιατί αυτή η συνήθεια κρίνεται απαραίτητο να αλλάξει. Φυσικά και θα υπάρξει γκρίνια και θυμός από την πλευρά του παιδιού, αλλά αυτός δεν παύει να είναι ένας παιδικός τρόπος για να μας χειριστεί και να κερδίσει αυτό που ζητάει.

Για να το επιτύχουμε αυτό, και για να κάνουμε συμμέτοχο το παιδί στην νέα αυτή προσέγγιση, φτιάχνουμε από κοινού ένα πρόγραμμα με τις εκπομπές ή τα κινούμενα σχέδια που εκείνο επιθυμεί να παρακολουθεί, είτε στην τηλεόραση είτε σε DVD, εμμένοντας στην άποψή μας ότι, το πρόγραμμα αυτό δεν θα υπερβαίνει τη μια ώρα ημερησίως.

Επιπλέον, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην αφήνουμε την τηλεόραση να παίζει στο σπίτι σαν ένας “συντροφικός” ήχος. Την ανοίγουμε μόνο όταν θέλουμε να παρακολουθήσουμε κάποιο πρόγραμμα και έπειτα κλείνει. Αν θέλουμε να ακούγεται κάτι στο σπίτι, μπορούμε να έχουμε μουσική κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων μας δίνοντας έτσι έναν υγιή εναλλακτικό τρόπο συντροφιάς.

Η τηλεόραση μέσα στο παιδικό δωμάτιο είναι άκρως απαγορευτική καθώς συνδέεται με μια εύκολη ψυχαγωγική λύση, η οποία στο εγγύς μέλλον μπορεί να τα ταυτιστεί με τάσεις αντικοινωνικότητας.

Το να περνάνε οι γονείς χρόνο με το παιδί είναι εξίσου σημαντικό. Δεν είναι τόσο σημαντική η ποσότητα του χρόνου, όσο το να νιώσει το παιδί ότι έχει την πλήρη προσοχή του γονιού του και κάνει δραστηριότητες, που το χαροποιούν με αυτόν. Όταν το παιδί ευχαριστηθεί από την επαφή του με το γονιό και νοιώσει “γεμάτο” θα θελήσει να ασχοληθεί με κάτι μόνο του.

Μια πρακτική ιδέα είναι να έχουμε ένα βάζο με ιδέες, ώστε όταν δεν βρίσκουμε κάτι να κάνουμε με το παιδί να τραβάμε στην τύχη ένα χαρτάκι από το βάζο των δραστηριοτήτων και να κάνουμε αυτό που λέει!

Προσπαθούμε να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει ότι είναι σημαντικό να διασκεδάζει τον εαυτό του και δεν χρειάζεται την τηλεόραση ή το tablet για να το καταφέρει. Όταν συνηθίζουν σε αυτό το μοτίβο τα παιδιά αρχίζουν και βρίσκουν αυτονόητο να περνάνε ώρα μόνα τους, προσπαθώντας να απασχολήσουν δημιουργικά και διασκεδαστικά τον εαυτό τους. Η αξία αυτού είναι πολλή μεγάλη, τόσο στην ανάπτυξη της φαντασίας τους, όσο και στην ρύθμιση του ελεύθερου χρόνου τους.

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας μαθαίνουν καθημερινά τον κόσμο. Είναι πολύ σημαντικό να τον μαθαίνουν μέσα από εμπειρίες και όχι μέσα από την τηλεόραση. Για να βοηθήσουμε το παιδί μπορούμε να του προσφέρουμε πολλά και ποικίλα ερεθίσματα όπως:

• Παιχνίδια με θέμα τις φυσικές επιστήμες
• Είδη για ζωγραφική και εικαστικά
• Χειροτεχνίες και κατασκευές
• Επιτραπέζια παιχνίδια, κάρτες, μπίλιες, χάντρες, lego (τουβλάκια)
• Μια καλή βιβλιοθήκη ακόμη κι αν δεν ξέρει ακόμη να διαβάζει μπορεί να κοιτάει τις εικόνες να φτιάχνει δικές του ιστορίες ή να αναπαράγει την ιστορία του βιβλίου με δικά του λόγια.
• Κασέτες ή cd με μουσικές ιστορίες για παιδιά.

Όταν το παιδί κάνει κάτι που δεν αρέσει στους γονείς
ή  δεν κάνει κάτι που επιθυμούν οι γονείς να ΜΗΝ:

• Ασκείτε κριτική και μην προσβάλλετε το παιδί.
• Κατηγορείτε, μέμφεστε, κρίνετε:

«Ποιος έκανε χάλια την κουζίνα;»
«Το δωμάτιό σου είναι απαίσιο!»

• Λέτε «συνέχεια» ούτε «ποτέ δεν…».

«Ποτέ δε συμμαζεύεις.»
«Συνέχεια μαλώνετε με τον/την αδερφό-ή σου.»
«Ποτέ δεν τελειώνεις το διάβασμά σου.»

• Καταφέρεστε εναντίον της προσωπικότητας ενός παιδιού και μην προσκολλάτε ταμπέλες:

«Είσαι τεμπέλης/ ανόητος/ άχρηστος/ εγωιστής.»

• Χρησιμοποιείτε σαρκασμό:

«Πολύ έξυπνο αυτό που έκανες.»
«Ωραία έκθεση, κύριε Σαίξπηρ!»
«Τι καταπληκτική ιδέα να βγεις έξω χωρίς το παλτό σου μια τόσο κρύα μέρα!»

• Απειλείτε:

«Αν δε σταματήσεις αμέσως, δε θα βγεις για ένα μήνα!»
«Κάντο αμέσως αλλιώς θα φας το ξύλο της ζωής σου!»

• Διατάζετε:

«Μάζεψε το παλτό από το πάτωμα τώρα αμέσως!»

ΕΝΘΑΡΡΥΝΕΤΕ το παιδί να συνεργαστεί:

• Περιγράφοντας το πρόβλημα.

«Το τραπέζι της κουζίνας είναι γεμάτο ψίχουλα.»
«Ο σκύλος σου γαβγίζει, γιατί θέλει βόλτα.»

• Δίνοντας πληροφορίες.

«Όταν αφήνουμε υπολείμματα τροφών μαζεύονται έντομα.»
«Αφήνουμε τις λασπωμένες μπότες στο πίσω χωλ.»
«Η αδελφή σου στεναχωριέται, όταν της χαλάς το παζλ.»

• Εξηγώντας στο παιδί τι θέλετε.

«Θα ήθελα να καθαρίσεις το τραπέζι τώρα.»
«Μπορείς να κλείσεις το τηλέφωνο για να τηλεφωνήσω και εγώ.»

• Δίνοντας στο παιδί μια ευκαιρία να διορθωθεί.

«Το σφουγγάρι, για να καθαρίσεις το τραπέζι, είναι κοντά στο νεροχύτη.»
«Θα ήταν καλό να βοηθούσες την αδελφή σου να ξαναφτιάξει το παζλ.»

• Χρησιμοποιώντας «μηνύματα σε πρώτο πρόσωπο».

«Στεναχωριέμαι, όταν ακούω αυτά τα επίθετα.»

• Προσέχοντας ένα παιδί, όταν επιδεικνύει σωστή συμπεριφορά, και δίνοντας συγκεκριμένη επιβράβευση.

«Μπράβο σου! Τελείωσες όλες τις ασκήσεις των μαθηματικών πριν το φαγητό.»
«Το δωμάτιό σου είναι τόσο τακτοποιημένο με όλα τα βιβλία στη θέση τους, τα ρούχα μαζεμένα και το κρεβάτι στρωμένο.»

• Βάζοντας το παιδί σε μία θέση όπου θα δει τον εαυτό του πιο θετικά.

«Με βοήθησες πολύ που έστρωσες το τραπέζι.»
«Ο μικρός αδερφός σου χάρηκε πολύ που τον βοήθησες με τα μαθήματά του.»
«Θυμήθηκες όλες τις λεπτομέρειες και μου θύμησες όλα τα απαραίτητα πράγματα για το ταξίδι.»

Απόσπασμα από το βιβλίο «Επικοινωνώντας με τα παιδιά» του Bonnie Miller.

Only one caregiver is responsible for the child during the whole adjustment phase. She
is the primary caregiver and has special responsibility for the child. She will document
the child’s development and conduct parent-caregiver meetings until the child leaves the
day care centre.

3-day-initiation phase
A parent/close attachment figure visits the day care centre together with the child
(always at the same time of the day if possible), spends approx. 1 hour in the group
room together with the child and then takes the child home again.
The caregiver cautiously approaches the child without putting any pressure on it,
either by offering it to play or by taking part in the child’s play. She observes the parentchild interaction.
In this situation it is important that the close attachment figure
– acts in a rather passive way,
–  in no way pushes the child to move away from him/her,
–  always accepts that the child wants to be close, and
– pays attention to the child while staying in the background and is always there for
the child.

In these first three days, NO separation is attempted.

4th day – First attempt at separation
(If the fourth day is a Monday, the first attempt at separation will be on the fifth day.)

A few minutes after their arrival in the group room, the close attachment figure
emphatically says good-bye to the child and leaves the room; however, he/she stays
nearby and returns no later than 30 minutes later.

It is the caregiver’s task to support the child during this separation, e.g. by
– saying good-bye together,
– explaining that the parent/attachment figure will return,
– accepting the pain of separation,
– comforting the child,
– directing the child’s attention to play.

Should the child fail to notice or pay attention to the departure of the attachment figure,
the caregiver should draw the child’s attention to it.

The child’s REACTIONS determine whether this attempt at separation is continued or
suspended:
(1) If the child continues to be composed and to show an interest in its environment,
the separation is extended to up to 30 minutes. During this time, it is the
caregiver’s task to observe the child’s behaviour and reactions and to maintain
the contact by taking part in its play.
(2) This also applies if the child starts to cry but the caregiver can comfort it quickly
and durably.

If the child reacts in the above described manner, the stabilisation phase can start right
on the following day.

(3) Should the child show signs of distress when the parent leaves (stiffening of
body), start to cry inconsolably, and strongly demand his/her return during the
attempted separation, he/she must be called back immediately.

If the child behaves as describes under point (3), a second attempt at separation is
necessary.

Several days must pass before the second attempt at separation may take place.

Second attempt at separation
If the child acted inconsolably on the fourth day, the attachment figure should on the
fourth and fifth day take part in group life just like before and, depending on the child’s
disposition but no earlier than on the seventh day, start a new attempt at separation.

During this new attempt at separation, the caregiver must again follow the above
described procedure.
Should this second attempt at separation be successful, the stabilisation phase can start
on the following day.

Stabilisation phase
If the child is composed or can be comforted by the caregiver during the first attempt at
separation on the fourth day, the duration of separation will be extended on the fifth day.
If a second attempt at separation is necessary, the beginning of the stabilisation phase
is postponed to day 8.
At the beginning of the stabilisation phase, the child should ideally attend the day care
centre no more than half-days; towards the end, full-day care is possible.

On the fifth and sixth day (second attempt at separation: eighth/ninth day) the presence
of the attachment figure in the day care centre continues to be necessary – but no
longer right with the child – so that he/she can be fetched whenever needed.
During the stabilisation phase the contact established between child and caregiver must
be intensified so that the child grows attached to the caregiver. From the fourth day, the
caregiver tries to take full care of the child.

Depending on the child’s age and development, the stabilisation phase continues until
the child’s tenth or twentieth day in the day care centre.

Final phase
Adjustment is completed once the child has accepted the caretaker as a “safe base” and
accepts comfort from her. E.g., this is the case if the child protests against the close
attachment figure’s departure (shows attachment behaviour), but quickly accepts
comfort from the caregiver and plays cheerfully.

In this phase, the close attachment figure will no longer be present in the day care
centre but is always available should the newly formed relationship with the caregiver
not yet be sufficient to stabilise the child in special circumstances.

Πηγή : Universität Ulm Child day care centre