Πολλές φορές τα παιδιά μοιάζουν να έχουν ξεχάσει τι χρώμα έχει ένας κήπος ή να μην θέλουν να πάνε μια βόλτα στο πάρκο ή την παιδική χαρά. Οι συζητήσεις τους περιορίζονται μόνο σε τηλεοπτικά προγράμματα και στο τι βλέπουν στην τηλεόραση ή σε ένα tablet. Αλήθεια, πόσο τηλεόραση επιτρέπεται να βλέπουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας; Απάντηση: Καθόλου.

Πολλοί γονείς παρατηρούν ότι τα μικρά παιδιά βρίσκουν “ενδιαφέρον” στο να παρακολουθούν τηλεόραση. Από την ώρα που θα ξυπνήσουν το πρωί, αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας η μόνη τους επιθυμία είναι να κάθονται μπροστά σε αυτήν. Υπάρχουν και γονείς που προωθούν αυτήν τη συνήθεια στο παιδί, είτε βλέποντας οι ίδιοι υπέρμετρα τηλεόραση είτε αφήνοντάς το να παρακολουθεί τηλεόραση πολλές ώρες, καθώς έτσι παραμένει ήσυχο.

Αν πιστεύετε πως το να μην αφήνετε το παιδί σας να βλέπει καθόλου τηλεόραση είναι υπερβολικό, μπορείτε να το δείτε από μια άλλη οπτική γωνία: Θα αφήνατε το παιδί σας να κάνει κάτι που θα του άλλαζε με αρνητικό πρόσημο, την εγκεφαλική του σύσταση ή θα έβλαπτε το σώμα του; Η τηλεόραση κάνει ακριβώς αυτό: ενεργοποιεί τον εγκέφαλο του παιδιού να αναπτυχθεί διαφορετικά και οι αλλαγές που επιφέρει συνδέονται με τη διάσπαση προσοχής, την αδυναμία συγκέντρωσης και την αυξημένη επιθετικότητα.

Η τηλεόραση καταστέλλει τη δημιουργικότητα, την ανάπτυξη ευφυΐας και πολλές άλλες πιθανές ικανότητες των παιδιών, τόσο σε πνευματικό όσο και σε οργανικό επίπεδο. Η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης μπορεί να οδηγήσει στην παχυσαρκία, στην έλλειψη παρατηρητικότητας και αντίληψης και φυσικά στην έλλειψη δημιουργικότητας και φαντασίας. Πιο συγκεκριμένα , μπορεί να γίνει ένας εθισμός που θα διαρκέσει μια ζωή. Μάλιστα η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης από τόσο μικρή ηλικία μπορεί και αλλάζει ακόμη και τη σύσταση του εγκεφάλου ενός παιδιού.

ΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΣΕ ΟΡΓΑΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Είναι πολλά τα προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν από την πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης σε οργανικό επίπεδο καθώς η παιδική ηλικία είναι συνυφασμένη με την ανάπτυξη όλων των οργάνων του σώματος όπως και με τον σκελετό του παιδιού. Για να αποκτήσει ένα υγιές και δυνατό σώμα το παιδί χρειάζεται και την ανάλογη άσκηση. Η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης στερεί από το παιδί τη φυσική άσκηση που χρειάζεται, και το κάνει περισσότερο ευάλωτο σε ιούς και αρρώστιες ενώ δεν είναι απίθανο να αλλοιώσει τον βαθμό όρασής του ή να συνδεθεί με πονοκεφάλους και άλλα παρόμοια προβλήματα.

Σημαντική είναι και η συνάφεια μεταξύ τηλεόρασης και παχυσαρκίας. Όταν το παιδί παρακολουθεί πολλές ώρες τηλεόραση ακίνητο ο μεταβολισμός του μαθαίνει να “τεμπελιάζει”.

ΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΣΕ ΝΟΗΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Πρώτα από όλα η τηλεόραση μπορεί να γίνει εξάρτηση. Παιδιά τα οποία είναι εθισμένα στην τηλεόραση έχουν διαγνωστεί με χαμηλότερη ευφυΐα σε σύγκριση με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας.

Όπως και τα υπόλοιπα όργανα του σώματος, ο εγκέφαλος, μπορεί επίσης να αναπτυχθεί όταν τον ασκούμε. Η σκέψη είναι η πιο σημαντική άσκηση για τον εγκέφαλό μας. Η παρακολούθηση τηλεόρασης δεν απαιτεί σχεδόν καθόλου σκέψη, αφού οι εικόνες διαδέχονται αστραπιαία η μια μετά την άλλη καθιστώντας πολύ λίγα αυτά που μπορεί να προσφέρει και που μπορούν να εξάψουν τη φαντασία ενός παιδιού. Για αυτό πολλές φορές η παρακολούθηση τηλεόρασης μπορεί να συγκριθεί με το να ταΐζουμε ένα παιδί στο στόμα και να μην το αφήνουμε να πιάσει το κουτάλι και να φάει μόνο του.

Ο εγκέφαλος των μικρών παιδιών είναι έτσι σχεδιασμένος, ώστε να αναπτύσσεται πιο ευνοϊκά όταν έρχεται σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον και με την ανάπτυξη της φαντασίας. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να μην έχουν να κάνουν μαθήματα αλλά έχουν να κάνουν αρκετή δουλειά ως προς την ανάπτυξή τους. Τα παιχνίδια ρόλων, το χτίσιμο με τουβλάκια, η ζωγραφική, και γενικότερα τα εικαστικά, η κοινωνικοποίησή τους μέσα από τις σχέσεις τους με συνομηλίκους τους ή τα αδέρφια τους, το να βοηθάνε στο μαγείρεμα, να σκαρφαλώνουν σε δέντρα, να κάνουν κούνια ή να κοιτάζουν βιβλία, είναι οι δραστηριότητες που ενεργοποιούν και ευνοούν την ανάπτυξη τους.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ

Τα περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας που δεν έχουν μάθει να παρακολουθούν τηλεόραση ή να παίζουν στο tablet, είναι συνηθισμένα να κρατούν τον εαυτό τους απασχολημένο. Οπότε αν η τηλεόραση δεν γίνει συνήθεια δεν θα αποτελέσει και πρόβλημα.

Αν μέχρι τώρα δεν υπήρχε όριο στην τηλεόραση που βλέπει το παιδί, του εξηγούμε πως αυτό θα αλλάξει γιατί οι ώρες που βλέπει τηλεόραση είναι πάρα πολλές, με αποτέλεσμα να παραμελεί κάθε άλλη δραστηριότητα με την οποία μπορεί να ασχοληθεί. Είναι πολύ σημαντικό να εξηγήσουμε στο παιδί γιατί αυτή η συνήθεια κρίνεται απαραίτητο να αλλάξει. Φυσικά και θα υπάρξει γκρίνια και θυμός από την πλευρά του παιδιού, αλλά αυτός δεν παύει να είναι ένας παιδικός τρόπος για να μας χειριστεί και να κερδίσει αυτό που ζητάει.

Για να το επιτύχουμε αυτό, και για να κάνουμε συμμέτοχο το παιδί στην νέα αυτή προσέγγιση, φτιάχνουμε από κοινού ένα πρόγραμμα με τις εκπομπές ή τα κινούμενα σχέδια που εκείνο επιθυμεί να παρακολουθεί, είτε στην τηλεόραση είτε σε DVD, εμμένοντας στην άποψή μας ότι, το πρόγραμμα αυτό δεν θα υπερβαίνει τη μια ώρα ημερησίως.

Επιπλέον, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην αφήνουμε την τηλεόραση να παίζει στο σπίτι σαν ένας “συντροφικός” ήχος. Την ανοίγουμε μόνο όταν θέλουμε να παρακολουθήσουμε κάποιο πρόγραμμα και έπειτα κλείνει. Αν θέλουμε να ακούγεται κάτι στο σπίτι, μπορούμε να έχουμε μουσική κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων μας δίνοντας έτσι έναν υγιή εναλλακτικό τρόπο συντροφιάς.

Η τηλεόραση μέσα στο παιδικό δωμάτιο είναι άκρως απαγορευτική καθώς συνδέεται με μια εύκολη ψυχαγωγική λύση, η οποία στο εγγύς μέλλον μπορεί να τα ταυτιστεί με τάσεις αντικοινωνικότητας.

Το να περνάνε οι γονείς χρόνο με το παιδί είναι εξίσου σημαντικό. Δεν είναι τόσο σημαντική η ποσότητα του χρόνου, όσο το να νιώσει το παιδί ότι έχει την πλήρη προσοχή του γονιού του και κάνει δραστηριότητες, που το χαροποιούν με αυτόν. Όταν το παιδί ευχαριστηθεί από την επαφή του με το γονιό και νοιώσει “γεμάτο” θα θελήσει να ασχοληθεί με κάτι μόνο του.

Μια πρακτική ιδέα είναι να έχουμε ένα βάζο με ιδέες, ώστε όταν δεν βρίσκουμε κάτι να κάνουμε με το παιδί να τραβάμε στην τύχη ένα χαρτάκι από το βάζο των δραστηριοτήτων και να κάνουμε αυτό που λέει!

Προσπαθούμε να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει ότι είναι σημαντικό να διασκεδάζει τον εαυτό του και δεν χρειάζεται την τηλεόραση ή το tablet για να το καταφέρει. Όταν συνηθίζουν σε αυτό το μοτίβο τα παιδιά αρχίζουν και βρίσκουν αυτονόητο να περνάνε ώρα μόνα τους, προσπαθώντας να απασχολήσουν δημιουργικά και διασκεδαστικά τον εαυτό τους. Η αξία αυτού είναι πολλή μεγάλη, τόσο στην ανάπτυξη της φαντασίας τους, όσο και στην ρύθμιση του ελεύθερου χρόνου τους.

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας μαθαίνουν καθημερινά τον κόσμο. Είναι πολύ σημαντικό να τον μαθαίνουν μέσα από εμπειρίες και όχι μέσα από την τηλεόραση. Για να βοηθήσουμε το παιδί μπορούμε να του προσφέρουμε πολλά και ποικίλα ερεθίσματα όπως:

• Παιχνίδια με θέμα τις φυσικές επιστήμες
• Είδη για ζωγραφική και εικαστικά
• Χειροτεχνίες και κατασκευές
• Επιτραπέζια παιχνίδια, κάρτες, μπίλιες, χάντρες, lego (τουβλάκια)
• Μια καλή βιβλιοθήκη ακόμη κι αν δεν ξέρει ακόμη να διαβάζει μπορεί να κοιτάει τις εικόνες να φτιάχνει δικές του ιστορίες ή να αναπαράγει την ιστορία του βιβλίου με δικά του λόγια.
• Κασέτες ή cd με μουσικές ιστορίες για παιδιά.