Τα όρια στα παιδιά είναι σημαντικά γιατί παρέχουν ένα πλαίσιο αποδοχής και ασφάλειας, επιτρέποντας την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη τους. Οι γονείς συχνά δυσκολεύονται να βάλουν όρια καθώς αισθάνονται πως στεναχωρούν τα παιδιά τους ή τα περιορίζουν. Ωστόσο είναι σημαντικό να σκεφτούν ότι, μόνο μέσω των ορίων μπορούν να εξασφαλίζουν τόσο τη σωματική όσο και τη συναισθηματική ασφάλεια των παιδιών τους.
Η ασφάλεια προκύπτει όταν υπάρχει προβλεψιμότητα και συνέπεια ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις. Τα παιδιά χρειάζονται την ασφάλεια των ορίων ώστε να βγουν και να εξερευνήσουν τον κόσμο.
Μέσα από τα όρια τα παιδιά μαθαίνουν τόσο να ελέγχουν τον εαυτό τους και να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεων τους, όσο και πως υπάρχουν συνέπειες για τη συμπεριφορά τους. Ακόμα εκπαιδεύονται στις κοινωνικά αποδεκτές και μη συμπεριφορές.
Τα όρια χρειάζεται να είναι σαφή, λογικά, όχι άκαμπτα και να ανταποκρίνονται στο αναπτυξιακό στάδιο κάθε παιδιού (π.χ. δεν μπορούμε να ζητήσουμε σε ένα παιδί 2 χρονών να παραμείνει ακίνητο και ήσυχο καθώς σε αυτή την ηλικία έχει ελάχιστο έλεγχο των παρορμήσεων). Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά οι γονείς χρειάζεται να επαναδιαπραγματευτούν κάποια όρια ή να θέσουν καινούργια. Κάθε οικογένεια θέτει τα δικά της όρια ανάλογα με τις αξίες της, τα πρότυπα τους και το μοντέλο διαπαιδαγώγησης των γονιών.
Όταν θέτουμε το όριο εξηγούμε τη συνέπεια στο παιδί και είναι σημαντικό να την εφαρμόζουμε σταθερά. Η συνέπεια πρέπει να έχει μια λογική σύνδεση με το όριο, να εφαρμόζεται αμέσως μετά την αρνητική συμπεριφορά και να υπάρχει ξεκάθαρο χρονικό περιθώριο της συνέπειας (π.χ. χρόνος που θα στερηθεί κάτι).
Τι κάνουμε όταν τα παιδιά παραβιάζουν τα όρια;
Όταν οι κανόνες και τα όρια δεν τηρούνται συστηματικά, τότε τα παιδιά πολλές φορές δοκιμάζουν με τη συμπεριφορά τους τους γονείς, καθώς δεν ξέρουν κάθε φορά τι να περιμένουν.
- Όταν το παιδί σπάει το όριο ο γονιός χρειάζεται να αναγνωρίσει το συναίσθημα του παιδιού και την επιθυμία που εκφράζει και ταυτόχρονα να του υπενθυμίσει με σαφήνεια το όριο. Καλό είναι να αποφεύγονται οι απειλές, οι διαπραγματεύσεις και οι μακροσκελείς εξηγήσεις. Έπειτα μπορεί να προτείνει εναλλακτικές λύσεις στο παιδί και να του δώσει τη δυνατότητα να επιλέξει τη συνέπεια που θα εφαρμοστεί. Είναι δύσκολο να πειθαρχήσουν αποτελεσματικά τα παιδιά αν οι γονείς δεν κατανοήσουν καλά τις αιτίες της ¨ανάρμοστης¨ συμπεριφοράς τους.
Όλα τα συναισθήματα και οι επιθυμίες του παιδιού είναι αποδεκτά, όχι όμως και όλες οι συμπεριφορές. Τα όρια και οι συνέπειες έχουν στόχο την αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού.
Είναι σημαντικό όταν εφαρμόζουμε ένα όριο να μην χάνουμε τη συναισθηματική σύνδεση με τα παιδιά μας.